Eksternat — oliy ta`lim dasturiga muvofiq oliy ta`lim muassasasining o’qitiluvchi tartibini keyingi(joriy va kuniy) attestatsiyagacha tanlangan yo’nalish (mutaxassislik) bo’yicha mustaqil o’rganish. Masofaviy ta`lim

35. Eksternat — oliy ta`lim dasturiga muvofiq oliy ta`lim muassasasining o’qitiluvchi tartibini keyingi(joriy va kuniy) attestatsiyagacha tanlangan yo’nalish (mutaxassislik) bo’yicha mustaqil o’rganish.

Masofaviy ta`lim — asosiy faoliyatdan uzilmagan holda ta`lim muassasasidan uzoqda o’quv dasturidagi mavjud bilimlarni o’zlashtirish. U zamonaviy axborot texnologiyalari va telekommunikatsiyaning texnik vositalaridan foydalanish orqali amalga oshiriladi.

Masofaviy Ta’lim – bu o‘quv materialining yetkazib berilishida, mustaqil o‘rganishida, o‘qituvchi va o‘quvchi o‘rtasida muloqot almashinuvida qo‘llaniladigan, an’anaviy va yangi axborot texnologiyalarni hamda ularning texnik vositalarni keng qamrovda ishlatilishidagi ta’limning sintetik, integral, ijtimoiy shaklidir.

Masofaviy ta’lim bilan kunduzgi va sirtqi ta’lim shakllarini taqqoslab, shuni xulosa qilish mumkinki, masofaviy ta’limni, personal kompyuterlar, video va audio texnika, kosmik va optik tolali texnikaning ishlatilishida asoslangan ta’limni axborot texnologiyalari bilan ta’min etilganligi sirtqi va kunduzgi ta’lim rivojlanishining yangi bosqichi sifatida ko‘rish mumkin. Masofaviy ta’lim ta’limning sirtqi shaklidan shunisi bilan farq qiladiki, unda materialning mohiyatli qismi mustaqil o‘zlashtirilmasdan, o‘qituvchi bilan doimiy muloqotda amalga oshiriladi (telefon va internet, ma’ruza va seminarlarda onlayn rejimidagi konsultatsiyalar).Shuningdek, masofaviy ta’limning sirtqi ta’lim shaklidan asosiy farqlari sifatida quyidagilarni kiritish mumkin: – telekommunikatsiya vositalari yordamida o‘qituvchi bilan doimiy (tyutor bilan) muloqot, vujudga keladigan savollarni u bilan operativ tarzda muloqot qilish imkoniyati kabilar.

36. Таълим воситалари – ўқитилиши ва ўрганилиши лозим бўлган билимларни берувчи ҳар қандай ахборот ташувчи воситалардир. Таълим воситалари фойдаланиши жиҳатидан қуйидаги 3 қисмга ажратиш мумкин:

► таълим берувчи учун;

► таълим олувчи учун;

► дарс ўтказиш учун.

Таълим берувчи учун воситалар: ўқув методик қўлланмалар, методик тавсиялар, методик ишланмалар, ўқув астурлари, дарс режаси, маъруза матни. Таълим олувчи учун воситалар: дарсликлар, ўқув қўлланма, жадваллар йўл-йўриқ хариталари, технология хариталари, топшириқ варақалари ва х.к. Дарс ўтказиш учун воситалар: плакатлар. Моделлар, макетлар, жиҳозлар, аудиовизуал воситалар, техник воситалар, реал воситалар. Баъзи ҳолларда таълим олувчи учун мўлжалланган таълим воситаси таълим берувчи учун ҳам, дарс ўтказиш учун ҳам талаб этилади. Танлаб олинган метод, шакл ва воситалар бир бирини тўлдириши керак. Бундан ташқари таълим воситаларининг хусусиятларига кўра 3 турга ажратиш мумкин: босма, техник ва реал воситалари. Қуйидаги чизмада таълим воситаларининг турлари келтирилган.