Elektromagnit maydon energiya zichligi va oqimi

Elektromagagnit maydon tizimining ta’sir energiyasi

Faraz qilaylikki, ikkita va zaryadlar tizimi berilgan bo’lsin (34-rasm).

Dipol momenti mavjud bo’lsa, zaryadlar tizimi elektrostatik maydonga ega bo’ladi. Bunda o’zaro ta’sir tufayli quyidagi maydon energiyasi paydo bo’ladi:

, (1)

bu yerda , .

34-§ dagi ifodalardan ko’rinadiki,

. (2)

(2) tenglikni hisob olib, (1) ifodani quyidagicha yozish mumkin:

.

Agar bo’lsa,

, (3)

bu yerda

, “–” ishora ifoda tufayli hosil bo’ladi.

(3) ifodamiz tizimdan paydo bo’lgan energiya ifodasidir. (3) ifoda kabi ikkinchi tizimdan paydo bo’lgan energiya ham quyidagicha topiladi:

, (4)

bu yerda ham , lekin .

(3) va (4) ifodalarni umumiy holda quyidagicha yozish mumkin:

. (5)

Demak, agar dipol momentiga ega bo’lgan tizimni tashqi maydonga joylashtirsak, uning ta’sir energiyasi maydon kuchlanganligi bilan dipol momentining skalyar ko’paytmasini teskari ishora bilan olinganiga teng bo’lar ekan. Maydon ta’sirida tizimning dipol momenti maydon yo’nalishiga qarab buriladi, chunki dipol momentining tashqi maydondagi turg’un holati uchun ta’sir energiyasi eng kichik qiymatga ega bo’lishi kerak. (5) ifodani quyidagicha ham yozish mumkin:

. (6)

Masala. Ikkita dipol momentiga ega bo’lgan neytral tizimning ta’sir energiyasi topilsin.

Yechish. Bunda , , , .

Endi bularning elektromagnit maydon ta’sir energiyasi nimaga teng? bo’lganda quyidagi ko’rinishdagi ifodani qanoatlantiruvchi elektr maydoni paydo bo’ladi.

; .

Ularning o’zaro ta’sir energiyasi quyidagicha bo’ladi:

.