Ёнfин хавфсизлиги

4. Ёнғин хавфсизлиги гарнизонлари фаолиятини комплекс баҳолаш. Ёнғин хавфсизлиги хизматининг фаолиятини умумий баҳолашда асосий кўрсаткичлар ва унинг умумий формуласи
/ 2; 3; 9/
Давлат ёнғин хавфсизлиги хизматини бошқариш жараёнида ёнғин хавфсизлиги гарнизони, ДЁН идоралари, отрядлар, қисмлар, сменалар ва алоҳида ходимларнинг фаолиятини баҳолаш талаб қилинади.
Ёнғин хавфсизлиги хизматининг фаолиятини умумий баҳолаш ишдаги энг асосий йўналишларни аниқловчи тизим кўрсаткичлари кўринишида келтирилади. Бундай кўрсаткичларга қуйидагилар киради:
1.Минг аҳолига тўғри келадиган ёнғинлар сони, х.
2.Умумий ёнғинлардаги йирик ёнғинларнинг солиштирма миқдори, у.
3.Киши бошига тўғри келадиган зарар, с.
4.Битта ёнғинга тўғри келадиган ўртача зарар, S.
5.Умумий ёнғинлар сонидаги ёнғинларнинг солиштирма миқдори, Q.
6.Умумий ёнғинлар сонидаги кўнгилли ўт ўчириш дружиналари ва аҳоли томонидан ўчирилган ёнғинларнинг солиштирма миқдори, Z.
7.Маъмурий ҳудуднинг умумий аҳолисидан ёнғинда ҳалок бўлганлар сони, К.
8.Маъмурий ҳудуднинг ёнғин хавфи коэффициенти, По.
Еттинчи ва саккизинчи кўрсаткичлар ёнғин хизмати имкониятлари ва ташкилий-бошқарув фаолиятнинг савиясини ифодалайди. Бу кўрсаткичлар (К ва По) қанча кичик бўлса, шунча профилактик ва оператив ишлар яхши олиб борилган бўлади. По хар бир маъмурий ҳудуд учун мос формула билан аниқланади.
Ёнғин хавфсизлиги гарнизонлари фаолиятининг комплекс баҳоси (П) қуйидаги формула бўйича ҳисобланади:

2,5х + 100у + 5с + 0,002S + 4Q + 3Z + 100К

П = 100 - -----------------------------------------------------------------
По


5. Сув сарфи бўйича ёнғин ўчириш автомобилларни ҳисоблаш усуллари. Меъёрий ҳужжат, формуласи ва асосий кўрсаткичларни тушунтириб беринг / 3; 9; 10/
КМК-2.04.02–97 «Сув таъминоти. Ташқи тармоқ ва иншоотлар» 2.12, 2.13 бандлар ва 6,7 жадвалларига биноан асосий ёнғин ўчириш автомобилларининг сонини тахминан ташқи ёнғин ўчириш сув сарфи бўйича аниқлаш мумкин.


;
бунда Q - шаҳардаги ташқи ёнғин ўчиришдаги сув таъминоти л/с;
в - ҳисобий бир вақтдаги ёнғинлар сони;
q – сув сарфи, бошқа турдаги ишларни ҳам бажарган ҳолдаги битта автомобилдан бериладиган сув миқдори - 14 л/с
Мисол учун ҚМҚ -2.04.02- 97 «Сув таъминоти. Ташқи тармоқ ва иншоотлар» 2.12. банди ва 6 жадвали бўйича
Q=40л/c; в=3; q=14 л/с бўлса, бундан


та ёнғин ўчириш автомобили
6. Халқ хўжалиги объектларида ИИВ ДЁХХни ташкил қилиш тартиби. Меъёрий ҳужжати ва тузиладиган ҳужжатлари
/ 3; 4; 9 /
Ўзбекистон Республикаси ИИВ ҳарбийлаштирилган ва касбийлашган ёнғин хавфсизлиги саноат ва бошқа ёнғинга муҳим давлат аҳамиятига эга ёки ёнғинга ва портлашга хавфли объектларда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 20 март 1996 йилдаги 112-сонли Қарори билан тасдиқланган «Объектларда, шаҳарларда, шаҳар туридаги аҳоли яшайдиган жойларда, туманлар марказларида ва бошқа Ўзбекистон Республикасининг аҳоли яшайдиган жойларда Ички Ишлар вазирлигининг ёнғин хавфсизлигини ташкил қилиш тартиби»га асосан ташкил қилинади.
Ҳарбийлаштирилган ва касбийлашган ёнғин хавфсизлигини (ХЁХ,КЁК) корхонада, объектда қарор асосида ташкил қилиш учун объектларининг раҳбарлари идоралараро комиссиясининг далолатномасини тузадилар.
Идоралараро комиссия таркиби келишилган ҳолда ИИВ (ИИБ) идора бошлиқлари билан аниқланади.
Идораларда комиссия далолатномасида қуйидагилар кўрсатилиши керак:

• 
  корхонанинг (объектнинг) тўлиқ номи, унинг қайси вазирликка ёки идорага мансублиги, жойлашган ери;
  
• 
  корхона (объект) ҳудудининг юзаси ва қурилиш юзаси;
  
• 
  ишлаб чиқаришнинг технологик жараёни ёнғин хавфсизлиги;
  
• 
  саноат ва бошқа бинолар ва хоналар, уларнинг конструктив хусусиятлари ва оловга чидаш қобилияти даражаси;
  
• 
  хом ашё ва тайёр маҳсулотларнинг ёнғин хавфи;
  
• 
  ёнғинни ўчириш мақсадлари учун сув таъминоти ва алоқа воситалари билан таъминланганлиги;
  
• 
  автоматик ёнғин ўчириш воситалари ва билдиргиларнинг борлиги;
  
• 
  ёнғин ҳодисаси рўй берганда корхонага кириш йўллари ва ундаги йўлларнинг ҳолати;
  
• 
  корхона, объектдан қанча масофада ёнғин ўчириш бўлинмалари жойлашган ва ёнғин ҳодисаси рўй берганда уни жалб қилиш мумкинлиги;
  
• 
  хизмат ва маиший хоналарнинг борлиги, керак бўлганда уларга шахсий таркиб ва ёнғин техникасини жойлаштириши;
  
• 
  ХЁХ, КЁХ га керакли одамлар сони, уни сақлаш учун харажатлар (ойлик иш ҳақ фонди билан бир йил ҳисобида).
  

Эслатма: Керакли шахсий таркибни (жанговар гуруҳ учун) лойиҳаланаётган ёнғин техникасини ҳисобга олган ҳолда (у лойиҳада кўрсатилади) назарда тутиш керак. Корхонада ёнғин ҳимоясининг борлиги, сони ва сақлаш қиймати (ойлик иш ҳақи фонди билан бир йил ҳисобида).
Далолатномада ХЁХ, КЁХ ташкил қилишда бошқа керакли маълумотлар кўрсатилиши мумкин.
Далолатномага қуйидагилар илова қилиниши керак: тушунтирув хати билан ишловчилар сонини лойиҳаси, участкалар (секторлар)нинг жойлашиши, корхонани ҳимоя қилаётган нозирлар (кичик нозирлар) ҳамда кўзда тутилган бўлса постлар ва дозорлар.
Идоралараро комиссия далолатномаси, постлар ва дозорлар жойлашиши корхоналар раҳбарияти ва ИИВ-ИИБ билан тасдиқланиши керак.
Кўрсатилган ҳужжатлар етарлича сонда тузилиши ва соҳа вазирликлари ҳамда иккита нусхада Ўзбекистон Республикаси ИИВ ЁХБ га жўнатилади.
ЎзР ИИВ ёнғин хавфсизлигини ҳимоялаётган объектлар маъмурияти, бошқа вазирликлар ва бошқармалар ёнғин хавфсизлиги (ўзларининг корхоналарида ёнғин ҳимояси бўлган)нинг ўзаро муносабати давлат меъёрий далолатномалари, ўзаро идоралараро меъёрий ҳужжатлар (буйруқлар, низомлар, йўриқномалар) ҳамда давлат ёнғин назорати низоми билан тартибга солинади.
Ёнғин хавфсизлиги идоралари вазирликлар ва бошқармалар билан (ўзларида ёнғин ҳимояси бўлган) келишилган ҳолда уларнинг ёнғин ҳимоясини, ёнғинларни ўчириш, табиий офатлар ва йирик ёнғинлар оқибатларига барҳам бериш ҳамда ўзаро таъсир тартибини аниқлашади.