F. K. Kamilova

j 
UNIVERSITETl’
I 
A h b o ro t-ra su n 1. markazi 
З -С Ъ Ъ Г р Г
---------------

---

bilan oddiy xizm atlardan emas, balki old in dan dasturlashtirilgan 
«kechinma» lardan iborat bo'ladi. Kechinmalar sanoati post servis 
iqtisodiyotining haqqoniy asosi bo ‘lgan super industrializmning us- 
tunlaridan biri bo'la oladi».
T O F F L E R keyingi asari «U chinchi to ‘lqin» (The Third wave, 
1981 )da sanoati rivojlangan jamiyatning demassifikatsiya jarayoni o r ­
qali tarqalib ketishini, hukum at va sanoatning yirik ittifoqlarining 
parchalanib ketishini oldindan aytib o ‘tgan. Yuzaga kelishi mumkin 
boMgan b unday o 'zgarishlarning turizmga b o g ‘liq b o'lganlari qu- 
yidagilardir:
«Ishchilarning ko'pchiligi haftasiga o'rtacha 3—4 kun ishlaydi yoki 
ular t a ’lim yoki dam olish maqsadlari uchun 6 oylik yoki 1 yillik t a ’til 
olishadi».
Turizmning rivojlangan jam iyatdan globallashgan jamiyatga o ‘tish 
davridagi jozibadorligi futurologlar uchun hech qanday chegaralan- 
magan. Biroq, shunday b o ‘lsa-da, bu istiqbollar bilan tanishib chiqish 
turizm iqtisodiyotini o ‘rganishda foydali b o ‘lishi m umkin. Chunki, 
80-yillarda 2000-yil uchun berilgan iqtisodiy prognozlar o'zini t o ‘la 
oqladi. WTO ekspertlari 2020-yil uchun turizmning quyidagi istiqbol- 
larini ko'rishayapti:
Shu 20 yil ichida kosmik turizm yuzaga keladi. Dastlabki kosmik 
turistlar Yer orbitasiga chiqishdi. Keyingilari esa, Oyga tashrif buyura 
boshlashadi. Yaponiyalik tad b irko rlar allaqachon yer orbitasidagi 
dastlabki m ehm onxonani qurish bo'yicha ilmiy izlanishlarni boshlab 
yuborishgan. «H ILTO N » m ehm onxonalar korporatsiyasi esa, Oyda 
m ehm onxona qurish rejasi borligini ayon qildi. Chunki, hozirgi kunga 
kelib Oyda ham suv topish mumkinligi m a ’lum b o ‘ldi... Bundan 
tashqari, shunday supersamolyotlar yaratiladiki, turistlar Yevropadan 
Osiyoga uchib o ‘tayotganlarida endi oraliq ae ro p o rtla rd a t o ‘xtab 
o'tishmaydi, biletlarning tannarxi pasayib ketadi. Dem ak, aviaturizm 
yanada rivojlanadi, tranzit turizmi esa keskin kamayib ketadi... 2020- 
yilga kelib ko‘pchilik davlatlarning vizalar tizimidan voz kechishi ku- 
tilmoqda. Kishi shaxsini aniqlashda pasport o ‘rniga barm oq izlari, ko‘z 
qorachig'i va ovoz (tomoq bog‘lamalari)dan foydalaniladigan bo'ladi. 
Bojxona rasmiyatchiliklari minimal darajaga yetkaziladi. Dunyo aholisi- 
ning 7 %i chet ellarga sayohatga chiqadigan bo'ladi (hozir 3 % dan 
kam). Odamlarning aksariyat qismi shimolga, xususan, Yevropaga tashrif 
buyuradigan bo'ladi. Ya’ni chetga chiquvchilarning 17 %i Yevropaga
18

---

kcla boshlaydi... Ekologik talablar kuchayib ketadi. C hunki, dunyo 
bo'yicha iste’molga yaroqli suv zaxiralarining borgan sayin kamayib 
borishi kuzatilayapti. Hozir suv havzalarining aksariyat qismi yaroqsiz 
holga kelgan, yaqin kelajakda bu ko'rsatkich 2,3 qismga yetishi ku- 
tilmoqda...