Fakulteti,,Shaxta yuk ko`tarish qurulmalari

Navoiy kon-metallurgiya kombinati
Navoiy davlat konchilik instituti
,,Konchilik“ fakulteti

,,Shaxta yuk ko`tarish qurulmalari“ fanidan

Bajardi: 13-16 KEM guruxi talabasi
Do’stov A

Qabul qildi: Musurmonov E.

Navoiy-2020

Mavzu: Sim arkon uraluvchi a’zo aylanishi burchak tezligi va burchak tezlanishi


Reja

1. 
   Yuk ko‘tarish po‘lat arqonlari
   
2. 
   Po‘lat arqonni hisoblash va tanlab olish
   

Yuk ko‘tarish po‘lat arqonlari.

Po‘lat arqonli yuk ko‘tarish qurilma tizimining asosiy bo‘laklaridan biri hisoblanadi. YUk idish po‘lat arqon bilan er sathiga ko‘tariladi va shaxtaga tushiriladi. YUk ko‘tarish qurilmalarda yuqori sifatli po‘latdan tayyorlangan va ko‘ndalang kesimi dumaloq bo‘lgan po‘lat arqon qo‘llaniladi. U ko‘ndalang kesimi dumaloq yoki boshqa shakldagi, diametri 1,2÷5,0 mm va uzilishga qarshi vaqtinchalik chidamligi MPa bo‘lgan po‘lat tolalardan o‘raladi. Tolalarning tashqi sirti ruhlanadi va uning qalinligi po‘lat arqon qo‘llaniladigan sharoitga bog‘liq.

Agressiv bo‘lmagan yoki o‘rta agressiv sharoitlarda qo‘llaniladigan po‘lat arqonlarda ruhlash qatlami yupqaroq, agressiv sharoilarda o‘rtacha qalinlikda va o‘rta agressiv sharoitlarda esa qalinroq ruhlanadi.
Tolalar egiluvchan va uzilishga qarshi vaqtinchalik chidamligi yuqori bo‘lishi uchun ular yuqori ( V) , birinchi ( I ) va ikkinchi ( II ) markali po‘latdan tayyorlanadi.
Odamlar va odam hamda yuklarni tashishda ko‘llaniladigan yuk ko‘tarishning po‘lat arqoni tolalari faqat V - markali po‘latdan tayyorlangan bo‘lishi shart. Foydali qazilma va tog‘ jinslarini tashishda qo‘llaniladigan qurilmalarning po‘lat arqoni tolalari V yoki
I - markali po‘latlardan tayyorlanadi. Tolalari II – markali po‘latdan bo‘lgan po‘lat arqon yuk ko‘tarish qurilmalarida qo‘llanilmaydi.
Po‘lat arqonning barcha ko‘rsatkichlari normal (n) yoki yuqori (t) aniqlikda ishlab chiqariladi.
Tolalardan tashkil topgan po‘lat arqonni , ko‘tariladigan yuk massasi ta’sirida o‘z o‘qi atrofida burillishi uning yana bir xususiyatlardan biri hisoblanadi. Bu ko‘rsatkich bo‘yicha po‘lat arqon buralmaydigan (n) , kam buraladigan (mk) va buraladigan(r) guruhlarga bo‘linadi.
Yuk ko‘tarish qurilmalarda asosan birinchi (n) va ikkinchi (mk) guruh arqonlari qo‘llaniladi.
Po‘lat arqonning konstruktiv tuzilishini;

• 
  tola va o‘ramalar, ularning soni, ko‘ndalang kesim shakli, diametri va o‘ralish usuli;
  
• 
  o‘ramdagi tolalarni yondosh o‘ramdagi tolalar bilan uchrashishi;
  
• 
  po‘lat arqonning ichki qisimidagi tolalarni tashqi muhit ta’sirida himoyalash usuli belgilaydi.
  

O‘ram yoki bir o‘ramli po‘lat arqon markaziy tola atrofida vintsimon yo‘nalishda o‘ralgan bir yoki birnecha konsentrik qatorlardan tashkil topadi.
O‘ramning tuzilishi tolalar soni, ularning markaziy tola atrofida o‘ralishi, diametri ko‘ndalang kesim yuzasiga bog‘lik bo‘lib u quyidagi turlarga bo‘linadi:
-O‘ramning konsentrik qatoridagi tolalar soni bir hil, diametrlari esa turlicha (ya’ni ichki qatordagi tola diametri tashqi katoridagidan kichik - rasm). Bunday o‘ramlardan tashkil topgan po‘lat arqon LK-0 yoki TLK -0 deb nomlangan.
- O‘ramning konseitrik qatordagi tolalar soni turlicha va ichki qatordagi tolalar diametri bir hil. Qolgan qatordagi tolalar diametri turlicha (- rasm). Bu ko‘rinishdagi o‘ramdan tashkil topgan po‘lat arqon LK – 0 deb nomlangan.
- O‘ramning konsentrik qatorlaridagi tolalar soni turlicha va tashqi qatordagi tolalar diametri bir hil bunday o‘ramlardan tashkil topgan po‘lat arqon LK-RO yoki TLK-RO deb nomlangan.( - rasm).
- Tolalar soni va ularning diametrlari turlicha bo‘lgan o‘ram kesimi rasmda ko‘rsatilgan.
Bu o‘ramlardan tashkil topgan po‘lat arqon LK-RR deb nomlangan.
- qatordagi tolalar diametri bir hil bo‘lgan va tolalar oralig‘i kichik diametrli tolalar bilan to‘ladirilgan o‘ramdan tuzilgan po‘lat arqon LK-3 (- ram) deb nomlangan.
Po‘lat arqon bir, ikki va uch o‘ramli bo‘lishi mumkin.
Bir o‘ramli po‘lat arqon markaziy tola atrofida o‘ralgan birnecha konsentrik qatorlardan tashkil topgan ( - rasm). Agar bir necha o‘ramlarni bir markaziy o‘zak (serdechnik) atrofida vintsimon ko‘rinishda o‘rab chiqilgan holda ikki o‘ramli po‘lat arqon ( - rasm) paydo bo‘ladi. Markaziy o‘zak o‘ramdan yoki organik materiallardan bo‘lishi mumkin. Agar po‘lat arqon ikki ko‘rinishda bo‘ladi. Agar bir o‘zak atrofida birnecha o‘ramlar o‘ralgan bo‘lsa, bunday po‘lat arqon ikki o‘ramli ko‘p qatorli po‘lat arqon deb nomlangan ( - rasm). Bu ko‘rinishdagi po‘lat arqon og‘irlik kuchi ta’sirida buralmaydi yokn kam buraladi.
Uch o‘ramli po‘lat arqon birnecha ikki o‘ramli arqonlarning o‘zak atrofida o‘ralishi bilan hosil qilingan ( - rasm). Bunday po‘lat arqonning egiluvchanligi yuqori .
Lekin arqonning ko‘ndalang kesimi to‘liq bo‘lmaganligi sababli yuk ko‘tarish qobliyati kamroq.