Фалсафа ва мантиқ

• МИРЗО УЛУҒБЕК НОМИДАГИ
• ЎЗБЕКИСТОН МИЛЛИЙ УНИВЕРСИТЕТИ

• Ижтимоий фанлар факультети
• “Фалсафа ва мантиқ” кафедраси
• доцент, фалсафа фанлари номзоди Хаким Тўхтаевнинг
• Фалсафа фанидан
• Мантиқ илмининг предмети ва ахамияти
• маъруза презентацияси

Режа:

• 1. Тафаккур - мантиқ илмининг ўрганиш объекти сифатида. 2. Тафаккур шакллари ва қонунлари xакида тушунча . 3. Формал мантиқнинг предмети ва вазифалари. 4.Мантиқни ўрганишнинг ахамияти.

Мантиқ

• Арабча сўз бўлиб, “ сўз, фикр” маъноларини англатади.
• Юнонча logika сўзига мувофиқ келади

• Формал
• мантиқ

• Математик
• мантиқ

• Диалектик
• мантиқ

• Мантиқнинг
• турлари

• Мантиқ фанининг ўрганиш объекти

• ТАФАККУРДИР

• У тафаккур шакллари, қонунлари ва усуллари
• Тўғрисида бахс юритади

• Тафаккур

• Инсон онгининг фаолияти,
• онгнинг тил воситасида
• намоён бўлиши.
• Тафаккур онгнинг
• фаолият кўрсатиш жараёни.

• Тафаккур
• қонунлари

• Нозидлик
• қонуни

• Айният
• қонуни

• Етарли
• Асос
• қонуни

• Мустасно
• қонуни

• Айният қонунига кўра

• Мухокама доирасида маълум бир нарса-ходиса ҳақида
• айтилган фикр айни бир вақтда ва айни бир нисбатда
• ўз-ўзига тенгдир.
• (формуласи –”А –А дир”)

• Нозидлик қонунига кўра

• Бирор нарса-ходиса ҳақидаги икки қарама-қарши
• айни бир вақтда ва айни бир нисбатда бирданига
• Чин бўла олмайди.
• (формуласи –”А –А эмас”)

• Мустасно қонунига кўра

• Нарса-ходисанинг мазмуни тўла қамраб олувчи икки зид
• муолоҳазадан бири албатта, чин бўлиб, иккинчиси
• Хатодир. Учинчи фикрнинг бўлиши мумкин эмас.
• (формуласи –”А ёки В, ёки В эмас”)

• Етарли асос қонунига кўра

• Ҳар қандай ходисанинг реал асоси бўлгани каби уларнинг
• инъикоси бўлган фикр – мулоҳазалар ҳам албатта,
• Исботланган бўлиши керак.
• (формуласи –”Агар В мавжуд бўлса, унинг
• Асоси сифатида А ҳам мавжуд”)