Fanidan 3-курс талабалари учун tuzuvchilar

Tayanch tushunchalar.
Axill qalqoni - Gefset tomonidan ishlangan, yuzasiga daladagi ishlar, raqs va shunga 
o„xshash voqealar tasvirlangan qalqon. 

---

Savollar: 
1. O„rta asrlar san‟ati deganda nimani tushunasiz? 
2. O„rta asrlar san‟atida me‟morchilikning roli. 
3. Vizantiya san‟ati haqida so„zlang. 
4. Serbiya va Makedoniya san‟ati haqida nima bilasiz? 
13-MA’RUZA 
 
, 
 
MAVZU: YEVROPADA O‘RTA ASRLAR SAN’ATI GOTIKA, ROMAN VA 
ROMANDAN OLDINGI VARVARLAR SAN’ATI. 
 
REJA: 
1. O„rta asrlar san‟ati. 
Adabiyotlar. 
1. Nesselshtraus ”Istoriya zarubejnogo iskusstva”. M.,
1982 y. (30-69) 
2. CHegodaev, Alpatov ”Vsemirnaya istoriya iskusstv”. M.,
1948 y. II tom (23-56) 
MAVZUNING MATNI.
O„rta asrlarda o„arbiy Yevropa ”Varvarlar” qirolligi va Franklar imperiyasi davrida 
”Varvarlar”ning surunkali harbiy yurishlari va qullarning tez-tez ko„tarilib turgan 
qo„zg„olonlari III asrlarga kelib ”Quldorlik” davrining inqirozga yuz tutishiga sabab 
bo„ldi. Natijada quldorlik davri tuzum sifatida o„z o„rnini o„arbiy Yevropa mamlakatlarida 
asta-sekin feodalizmga bo„shatib bera boshladi. Rim imperiyasi qulashi bilan bu jarayon 
yanada tezlashdi. Bu voqealar o„arbiy Yevropa madaniyati va san‟atiga o„z ta‟sirini 
ko„rsatdi. ”Varvarlar” san‟ati va antik san‟ati an‟analarining o„zaro ta‟sirida Yevropada 
o„rta asr san‟atini boshidan kechirdi. Bu ta‟sir ayniqsa hajm forma dinamikasi, 
ekspressiyada, kompozitsiya va naqqoshlikda yaqqol namoyon bo„ldi. 
o„arbiy Yevropadagi ko„pgina mamlakatlarda ibtidoiy tuzumdan so„ng o„z 
boshlaridan quldorlik davrini kechirmay turib, feodal tuzumiga o„tishlari muhim voqea 
bo„ldi. ”Varvarlar” san‟atidagi ibtidoiy tuzumga xos folkloriy tushunchalar bilan antik 
san‟at an‟analari qo„shilib o„ziga xos yangi san‟at rivojlana boshladi. 
”Varvarlar” tomonidan istilo qilingan Rim imperiyasida feodal munosabatlar 
rivojlana boshlagan edi, istilo natijasida Rimda xristian dini ta‟sirida qoldi. Din odamlar 
ongi, ruhiyatiga chuqurroq kirib bordi. Vizatiya san‟ati o„z mohiyati jihatidan aristokratik 
xarakterga ega. Ular obrazlarni barkamolligiga intilsa, varvarlar esa ba‟zida majruh, 
mayib, jismoniy xunuk obrazlarni tasvirlashdan cho„chimaydi. 
Bu davrga kelib asosan yog„och o„ymakorligi, naqqoshlik va dekorativ bezak san‟ati 
turlari rivojlandi. 
Uchinchi asr oxiri IX asr boshlarida Buyuk Karl birinchi kuchli imperiyaga asos 
soldi. Bu davr san‟ati ”korolinglar”san‟ati, deb nom oldi. Bu san‟at, hunarmandlar, sharq 
xalqlari, ayniqsa SHom san‟atidan ta‟sirlangan va unga taqlid qilgan.