Fanning predmeti va uslublari

Ma’ruzachi: Adashev Azimjon O’rinboyevich

7-mavzu. Mukammal bozor va monopoliya.
1. Bozor tushunchasi, uning vazifalari va turlari.
2. Bozor infratuzilmasi va uning unsurlari.

Bozor

Bozor tushunchasi bozor iqtisodiyotining markaziy kategoriyasi bo’lib, iqtisodiyot nazariyasida ham, xo’jalik yuritish amaliyotida ham, barcha mamlakatlar tajribasida ham qo’llaniladigan ilmiy-amaliy tushunchadir.

Bozor
takror ishlab chiqarishning bitta fazasini, ya’ni ayirboshlash fazasini o’z ichiga oladi.
Bozor iqtisodiyoti
esa barcha fazalarini – ishlab chiqarish, ayirboshlash, taqsimlash va nihoyat iste’mol jarayonlarini ham o’z ichiga oladi.

Bozorning asosiy belgilari

1

• sotuvchi va xaridorlarning o’zaro kelishuvi;

2

• ekvivalentlilik tamoyili asosidagi ayirboshlash;

3

• sotuvchilarning xarajatlari qoplanib, foyda olishi;

4

• pul to’loviga qodir bo’lgan xaridorlarning talabini qondirish;

5

• raqobatchilik.

Bozor

Bozor ishlab chiqaruvchilar va iste’molchilar, sotuvchilar va xaridorlar o’rtasida pul orqali ayirboshlash (oldi-sotdi) jarayonida bo’ladigan iqtisodiy munosabatlar yig’indisidir.

Bozorning asosiy vazifaslari

1

• yaratilgan tovar va xizmatlarni, iqtisodiy resurslarni iste’molchilarga yetkazib berish;

2

• ishlab chiqarishning uzluksiz takrorlanib turishiga yordam beradi;

3

• iqtisodiyotni tartibga solib turish vazifasini;

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Bozorning vazifalari

Tartibga solish
Nazorat qilish
Tejam-korlik
Narxni tashkil
Axborot berish
Vosita-chilik
Integra-tsiyalash
Bozor sub’ekt-larining manfaatlarini ro’yobga chiqarish
Iqtisodiyotni sog’lomlashtirish
Rag’batlan-tirish