Фарғона давлат университети чақириқҚача харбий таьлим факултети

Radioaloqa chizmalarida simpleks va dupleks radioyo‘nalishlar bir xil ko‘rinishga ega. Ish rejimi radioma’lumotlar bilan, uni tashkil qilish imkoni esa stansiyalar turi bilan aniqlanadi. Dupleks radioyo‘nalish yuqori o‘tkazish qobiliyatiga ega, lenin ko‘p vosita va chastotalarni talab qiladi.

• Radioaloqa chizmalarida simpleks va dupleks radioyo‘nalishlar bir xil ko‘rinishga ega. Ish rejimi radioma’lumotlar bilan, uni tashkil qilish imkoni esa stansiyalar turi bilan aniqlanadi. Dupleks radioyo‘nalish yuqori o‘tkazish qobiliyatiga ega, lenin ko‘p vosita va chastotalarni talab qiladi.
• Yo’nalish bo‘yicha aloqa odatda asosiy yo‘nalishda hara-kat qiiuvchi yoki o‘ta muhim vazifalarni bajarayotgan tu-zilmalarni boshqarish uchun aloqa o‘rnatiladi. Bunda aloqa ishonchliligiga katta talablar qo‘yiladi.
• Bundan tashqari, radnoyo‘nalish hozirgi kunda harf teruvchi telegraf aloqasining MAA apparaturasini qullashga imkon beruvchi asosiy usuldir.
• Radioyunalish tez aloqa o‘rnatish imkonini beradi, radioalmashishda yuqori o‘tkazish qoblliyatiga ega, hamda aloqa ishini yaxshirok maskirovkalaydi. Lekin radnoyo‘­nalish yordamida o‘rnatilgan aloqa radiovositalar na ishchi chastotalarni ko‘p talab qiladi hamda sirkulyar axborot uzatishni ta’minlaydi.
• Vazifasiga ko‘ra radioyo‘nalishlar, doimiy ishlovchi, navbatchi, zaxira va yopiq bo‘lishi mumkin.
• Doimiy ishlovchi radioyo‘nalishda muxbirlar radnostan-siyasi doimo qabul qilish ish rejimida turadi va istal- vaqtda bir-birlarini chaqirib olishlari mumkin. Navbatchi radioyo‘nalishda birinchi muxbir radiostan­siyasi doimo qabul qilish rejimida tursa, ikkinchisiniki faqatgina radioalmashish vaqtida qabul qilish yoki uzatishga qo‘yiladi. Bu turdagi yo‘nalishlar odatda dush­man ortida harakatlanuvchi razvedka bo‘linmalar bilan yoki doimiy qabul qilish imkoniga ega bo‘lmagan muxbir bilan aloqa o‘rnatishda qo‘llaniladi.
• Zahira radioyo‘nalish aloqa boshlig‘iga jang paytida aloqa vositalari bilan manevr o‘tkazish maqsadida tash­kil qilinadi. Zahira radioyo‘nalishlar boshqa kanallar orqali o‘zatilgan signal yoki jadval bo‘yicha, doimiy yoki vaqtinchalik aloqa o‘rnatish uchun ishga tushnriladi.

NAVBATCHI QABUL QILISH CHASTOTALARIDAGI RADIOTARMOQDA ALOQA TASHKIL QILISHNING AFZALLIKLARI QUYIDAGILAR:

yuqori radiomaskirovka va dushmanning maqsali halaqitlaridan himoya;

pog‘ona bo’ylab, pastdan yuqoriga va aksincha, aloqa o‘rnatishning qulayligi;

bir juft muxbirlarning ishi, boshqa juft muxbirlar ishiga bog‘liq emasligi, bu esa radiotarmoqning aloqa yo‘nalishida qa turdagi tarmoqqa qaraganda yuqoriroq o‘tkazish qobiliyatini ta’minlaydi;

radiovositalardan foydalanish samaradorligining yo‘nalish bo‘yicha aloqa o‘rnatishga qaraganda yuqoriligi.

NAVBATCHI QABUL QILISH CHASTOTALARIDAGI RADIOTARMOQDA ALOQA TASHKIL QILISHNING KAMCHILIKLARI ESA QUYIDAGILAR:

sirkulyar o‘zatish imkonining yo’qligi;

radiostansiyalarni qayta sozlash zaruriyati;

chaototalarning ko‘p miqdopda talab qilishi;

Boshqarish punkti (BP) ichidagi radiostansiyalar bir-biriga xalaqit bermaydigan navbatchi chastotalarni belgilashning mushkulligi.