|
Avtomatlashtirish imkoni.
4.Usul elektrokimyoviy jarayon natijasida elektrodda ajralgan modda massasi elektroliz uchun sarflangan elektr miqdoriga to’g’ri proporsionaldir. Faradey qonuniga ko’ra:
m = MJt / nF
M – modda mol massasi, n – elektr soni, F- Faradey soni (kl / mol), t – elektroliz vaqti (sekund), J – elektr toki (amper)
Q onun tok miqdori 100% tahlil qilinuvchi moddaning o’zgarishi uchun sarflanganda o’z kuchiga ega.
Ish tartibi:
Elektrolit uchun kerakli potensial tanlanadi;
Tok o’ta boshlagan vaqt belgilanadi; Elektrokimyoviy o’zgarish tugagan vaqt aniqlanadi.
Afzalligi:
Uchuvchan moddalar aniqlanishi mumkin;
Aniqligi yuqori (10-5mol/l); Selektiv
Kamchiligi: vaqt va mexnat talab etadi.
III BOB. OLINGAN NATIJALAR VA ULARNING TAHLILI
3.1 Kulonometrik tahlilning amaliyotdagi tadbiqi va ahamiyati
Elektrokimyo-fizik kimyoning bir bulimii bulib, elektrolitlarda tokning utish jarayonlarini xarakatchan ionlarni tutuvchi kattik va suyuk jismlarning xajmiy xamda satx xossalarini urganadi. Elektr yurituvchi kuch (EYUK) kimyoviy tok manbalarida moddalarning uzaro kimyoviy reaksiyaga kirishishi tufayli paydo bo`ladi. Tokning birinchi kimyoviy manbalari-volt ustuni bir kator kimyoviy elementlar: ogir metallar Au,Ag, Hg, Zn, Cd va ishkoriy metallar K,Sa,Na va boshkalarni ochishda xamda ularni erkin xolda olishga yordam berdi.Elektrokimyoviy jarayonlar bir necha boskichdan iborat: diffuziya, elektr maydoni ta`sirida zaryadlangan zarrachalarning migratsiyasi(siljishi),modda zaryadi va massaning(ionlar xolida) kuchishi.Shuningdek gaz pufakchalari ajralib chikishi,erkin atomlar «begona» krisstal panjaraga kirib kolishi,elektrod yuzasi vodorodga tuyinishi,elektrolitda boshlangich kristallanish nuktalari paydo bulishi mumkin.Elektrokimyo tufayli analitik kimyoda moddalarni tekshirishda keng kullaniladigan usullardan biri polyarografiya usulidir.Tekshirilayotgan moddaning sifat va mikdoriy tarkibini tokning simob tomchisi elektrodi potensialiga boglik xolda aniklanadi.Xozirgi takomillashtirilgan polyarografiyaning turli xil kurinishlari ma`lum bulib, bular inversionvoltamperometriya, voltamperometriya, ossillograf polyarografiya turlaridir.Bular moddaning 1ml eritmasidagi 10 -10gramm kushilmani aniklash imkoniyatini beradi.
Kimyoviy tok manbai. Kimyoviy reagentlarning oksidlanish kaytarilish reaksiyalari energiyasi xisobiga elektr tokini xosil kiladigan kurilma ximiyaviy tok manbai deyiladi.Ma`lumki,metallarda elektr zaryadini tashuvchi erkin elektronlar mavjud.Elektrolitlar eritmasida bu vazifani ionlar bajaradi.Metall elektrodlarini elektrolitlarga tushirilganda ular urtasida elektrod potensiallari vujudga keladi.Xar bir metall uzining elektrod potensialiga ega.Metall bilan shu metall tuzi eritmasi orasida xosil buladigan potensiallar ayirmasi metallning elektrod potensiali deb ataladi va shu metallning elektronlar berish kobiliyatining yoki,boshkacha kilib aytganda eritmalardagi reaksiyalarda bu metall kimyoviy aktivligining ulchovi bula oladi.Shuning uchun,barcha metallarning aktivligini mikdor jixatidan xarakterlashimiz mumkin.Lekin bu mikdorlarni tugridan tugri ulchash nixoyatda kiyin bulib, anik natijalar bermaydi.Bu xol, masalan eritmaga metall utkazgich tushirmay turib,shu eritmaga voltmetr ulash mumkin emasligining uzidayok ravshan tushunilib turadi.Ammo eritmaga metall utkazgich tushirilganda potensiallar ayirmasi utkazgich bilan eritma orasida xosil buladi,bunda, voltmetr kursatadigan kuchlanish potensiallarning ikki xil ayirmasini: bizni kiziktirgan metall bilan shu metall tuzi eritmasi orasidagi potensiallar ayirmasini va metall o’tkazgich bilan xudi shu eritma orasidagi potensiallar ayirmasini kursatadi.
Xulosa
Xulosa qilib aytganda kulonometriya – elektroliz uchun sarflangan tok kuchini o’lchashga asoslangan. Elektrokimyo fizik kimyoning bir bo’limi bo’lib, kimyoviy energiyaning elektr energiyasiga va aksincha, elektr energiyaning kimyoviy energiyaga aylanishini o’rganadi.
Elektr toki ta’sirida sodir bo’luvchi kimyoviy reaksiyalarda - elektr energiya kimyoviy energiyaga aylanadi. Galvanik elementlarda kimyoviy reaksiyalar natijasida elektr energiya ishlab chiqariladi. Bu reaksiyalarning hammasi moddalar eritmalari yoki qorishmalarida sodir bo’lib, ular ionlar holatining o’zgarishiga bog`liqdir. Elektrokimyoviy jarayonlar katta amaliy ahamiyatga ega. Хlor, ishqorlar, qator rangli va nodir metallar olish, galvanotexnika jarayonlarida, tokning kimyoviy manbalarini ishlashida elektrokimyo qonunlari alohida ahamiyat kasb etadi. Fan va texnika nazorat tahlilning elektrokimyoviy uslublari (potensiometriya, konduktometriya, polyarografiya, kulonometriya va boshqalar) keng qo’llaniladi.
Kulonometriya usuli shchi zona atmosferasi va havosida sanoat chiqindilarida, avtomobil gazlarida bir qator muhim ifloslovchilar (galogenlar, ozon, oltingugurt va uglerod oksidlari, oltingugurt vodorodi va h.k)ni tez aniqlash im konini beruvchi turli xil gazoanalizatorlarda ayniqsa muvaffaqiyatli foydalaniladi. Gazlarning kulonometrik tahlili tekshirilayotgan modda kirishadigan elektrod reaksiyasining tokini o‘lchashga asoslangan. Bu modda depolyarizator bo‘lib, elektr yacheykaga tekshirilayotgan gaz bilan birga to ‘xtovsiz uzatiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
