G /. Shaxmurova., I. T. Azimov u e. Raxmatov s. Axasanova., В I. Azimov

Botanikadan masala va m ashqlar yechishning ta’lim -tarbiyaviy ahamiyati
Botanika um um ta’Hm maktablaridagi o ’qitiladigan biologiya kursi tizimining 
boshlang’ich b o ’limi hisoblanadi. lin in g o ’ziga xos tomoni botanika fanining barcha 
bo’limlarining muhim elementlari morfologiya, anatom iya, fiziologiya, embrio- 
logiya, sistematika, ekologiya. fitotsenologiya, geobotanika kabilam i qamrab 
olganligidir. Shuningdek bu kurs umumbiologik tushunchaiar “O ’sim liklam ing 
hujayraviy tuzilishi”, “M odda almashinuvi”, “Organizm lam ing shaxsiy va tarixiy 
rivojlanishi”, “Organizm lam ing o ’zaro va tashqi m uhit bilan o ’zaro bog’liqligi” ni 
qamrab oladi. B u tushunchaiar zoologiya, odam va uning salomatligi, biologiya 
(sitologiya va genetika) va biologiya (evolutsiya va ekologiya) kurslarida izchil 
ravishda rivojlantirib boriladi.
Botanika kursida masala va mashqlardan foydalanib borish o ’quvchilarga 
biologik biiim lar asosini keng o ’zlashtiiish, oldiga qo’ygan maqsadlariga erishish, 
m ustahkam bilim olishda asosiy ahamiyat kasb etadi. B u maqsad um umta’lim 
m aktablarida o ’qitiladigan barcha predm etlam ing ta’lim va tarbiyaviy ahamiyatini 
aniq lab beradi.
Botanikadan masala va m ashqlar yechishning asosiy vazifalari quyidagilar 
hisoblanadi:
5-6 sin f o ’quvchilari botanikadan olgan bilim lariga asoslanib o'sim liklam ing 
hayotiy qonuniyatlari, o 'sish va rivojlanishi, xilm a-xilligi, shuningdek o 'q u v tajriba 
maydonchasi ham da tirik tabiat burchagida olib boradigan kuzatish va tajribalar 
o'tkazishda o ’zining bilim va ko'nikm alarini namoyon etish imkonini berish;
M asala 
va 
m ashqlardan 
foydalanish 
orqali 
o ’quvchilam ing 
ilmiy 
dunyoqarashini, vatanga b o ’lgan muhabbat hissini, tabiatga va barcha tirik 
organizm larga to ’g ’ri m unosabatda bo’lish ham da tabiat go'zalliklam i his etish kabi 
tuyg'ularini shakillantirisb;
O q u v ch ilar tomoni dan o ’qu v tajriba maydonchalarida, shaxsiy tom orqalarida va 
ferm er xo’jaliklarida o'stirilgan o'sim liklam ing biologiyasi va agrotexnikasi 
b o 'y ich a bilim ga ega bo’lish;
Botanika 
o ’qitish 
jarayonida 
masala 
va 
mashqlardan 
foydalanish 
o ’quvchilam ing bilish faolligini faollashtiribgina qolmay ona tabiatga bo’lgan 
qiziqishini va ijodiy izlanish qobiliyatlarini yanada rivojlantiriadi;
Botanika darslarida o ’quvchilam ing ijodiy izlanishga qaratilgan, bilish 
faoliyatini oshirishga va am aliy aham iyatga eg a bo’lgan masala - mashq va 
topshiriqlami qo’llash biologiya ham da tabiatni sir asrorlarini o ’rganishga bo’lgan 
qiziqishlarini yanada oshirishga zamin yaratadi.
Yuqoridagi 
vazifalardan 
kelib chiqqan holda masala va mashqlardan

---

darslarda foydalana borish botanika o ’quv dasturida berilgan o ’sim liklar hayoti, 
anotomik, morfo-fiziologik tuzilishidagi qonuniyatlami o ’rganish, o simlikshu- 
noslik va tabiatni m uhofaza qilishda olgan bilimlarini kengroq tatbiq eta olishga 
ko'm ak beradi.
Botanikadan m asala va m ashqlar yechish kursi o*quvchilar ongida 
o ’sim liklam ing xilm a-xilligini, tur, turkum, oila, sinf, bo’lim lar o ’rtasida o ’zaro 
o ’xshashlik, kelib chiqishidagi umumiyliklarning anglab yetishda muhim rol 
o ’ynaydi.
Botanikani o’qitish o ’quvchilam ing o'sim liklar olam i haqidagi bilim lam i va 
botanika fanlarini o ’rganishga oid metodlami kengroq o ’rganishga qaratilgan. Shu 
sababli o ’qu v dasturida o ’quvchilam ing o'sim liklar ustida tajriba qo’yish va 
kuzatishlar olib borish ko’nikm a v a m alakalariga alohida e ’tibor beriladi. Bu 
o ’quvchilam ing mustaqil ravishda biiim lar egallashlariga, o ’sim likshunoslik hamda 
tabiat m uhofazasiga oid m asalalar yechishga yordam beradi.
M aktab botanika o ’quv kursini tuzilishi o ’quvchilam ing o ’sim liklar olami 
haqidagi bilimini m a’lum b ir izchillikda o ’rganib borishga imkonini beradi. B u kurs 
uch qism dan iboratdir: