Glossariy adolat

VATANPARVARLIK – kishilarning ijtimoiy va ma’naviy-axloqiy hislatlarining, fazilatlarining yuksak namoyon bo’lishi hisoblanadi. Zero, ular negizida ota-bobolardan meros folgan zaminni sevish, urf-odatlarni, qadriyatlarni saqlash, el-yurt ravnaqi uchun chin dildan mehnat qilib, Vatanni dushmanlardan himoya qilish, har qanday qaramlikdan ozod etish, hatto zarur bo’lsa, uning ozodligi va mustaqilligi uchun jonini ham ayamaslik kabilar yotadi.
VAYRONKOR (BUZG’UNCHI) G’OYA — yovuzlik va jaholatga, ayrim jinoyatkor kuchlarning hukmronligini o’rnatishga xizmat qiladigan, insonlar, millatlar va jamiyatning mustaqilligiga, erkinligiga, ijodkorligiga zid bo’lgan g’oyalar majmuini ifodalovchi tushuncha.
VIJDON ERKINLIGI – ijtimoi-falsafiy tushuncha; har kimning o’z e’tiqodiga ko’ra, mazkur jamiyatda mavjud ijtimoiy me’yorlarni buzmagan holda vijdoni buyurgani bo’yicha yashash, ishlash imkoniyati. Bunda dinga munosabat masalaning bir tomoni hisoblanadi.
GLOBALLASHUV - turli mamlakatlar iqtisodi, madaniyati, ma’naviyati, odamlari o’rtasidagi o’zaro ta’sir va bog’liqlikning kuchayishidir. Globallashuvga berilgan ta’riflar juda ko’p. Fransuz tadqiqotchisi B. Bandi ta’rifida globallashuv jarayonining 3 o’lchovli ekaniga urg’u beriladi:
GUNOH (fors – jinoyat , ayb; asli shu ma’nodagi arab. “junoh” so’zidan olingan) - shariat qonunlariga va diniy aqidalarga xilof ish yoki harakat.
DEMOKRATIYA (yunoncha, “demos” – xalq, “kratos” – hokimiyat) – xalq hokimiyati ma’nosini anglatib, xalqni hokimiyat manbai, deb biluvchi siyosiy tizimni shakli. Demokratiya insonni har tomonlama barkamol rivojlanishi uchun berilgan imkon bo’lib, davlat konstitutsiyasida ozchilikning ko’pchilikka bo’ysunishi tamoyili rasmiy e’lon qilindi, hamda fuqarolarning erkinligi teng huquqligi e’tirof etildi. Demokratiya har bir davrning ijtimoiy – iqtisodiy sharoitlariga mos shakllanib, rivojlanib boruvchi chegarasiz tabiiy – tarixiy jarayondir.
DEMOKRATIK INSTITUTLAR – jamiyatning demokratik tuzumini barpo hizmat qiluvchi omil bo’lib, unga quyidagilar kiradi. (Qarang I.A.Karimov. “Buyuk kelajak sari” asari, 170–188–betlar): 1) Siyosiy partiyalar va ijtimoiy harakatlar. 2) Yuridik maqomga ega bo’lgan muholifat. 3) Mulkchilik instituti.
DIN - arab tilidan olingan bo’lib, uning lug’aviy ma’nosi “ishonch, e’tiqod” dir. Istilohiy ma’nosi lotin tilidagi “religion” so’zi bilan mos keladi. Din muayyan ta’limotlar, his-tuyg’ular, toat-ibodatlar va diniy tashkilotlar faoliyatlari orqali namoyon bo’ladi. U olam, hayot yaratilishini tasavvur qilishning alohida tariqasi, uni idrok etish usuli, olamda insoniyat paydo bo’lgandan to bizgacha o’tgan davrlaning ilohiy tasavvurda aks etishidir. Din komil insonni tarbiyalashda asosiy tarbiyalovchi qudratga ega bo’lgan ma’naviy-axloqiy kuchdir.