Guruh: 312-20 guruh Bajardi: eshqobilov Quvonchbek Labaratorya noni

Muhammad Al-Xorazmiynomidagi

Toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Fan: Malumotlar bazasi

Fakultet: Dasturiy injiniring

Guruh: 312-20 guruh

Bajardi: EShqobilov Quvonchbek

Labaratorya noni : Ma’lumotlar bazasini loyihalash, mohiyat – aloqa diagrammasini qurish. Rеlyatsion ma’lumotlar bazasini loyihalash. SQL tilida jadvallar yaratish, o‘zgartirish va o‘chirish. Ma’lumotlarni tanlash va ular ustida amallar.
Axborot tizmlari tushunchasi

Ko`pgina masalalarni yechish asosida axborotlarni qayta ishlash yotadi. Axborotlarni qayta ishlashni yengillashtirish maqsadida avtomatlashtirilgan axborot tizimlari yaratiladi.

Avtomatlashtirilgan axborot tizimlari deb shunday tizimlarga aytiladiki, ularning tarkibida texnik vositalar, jumaladan shaxsiy kompyuterlar ishtirok etadi. Axborot tizimlari deb keng ma`noda axborotlarni qayta ishlaydigan ixtiyoriy tizimni tushunish mumkin. Tadbiq etish sohasiga qarab axborot tizimlarni ishlab chiqarish, ta`lim, sog`liqni saqlash, harbiy va boshqa soha tizimlariga ajratish mumkin.

Axborot tizimlarini maqsadli ishlatilishiga qarab

bir qancha kategoriyalarga bo`lish mumkin.

• 
  Ma`lumot beruvchi tizim
  
• 
  Qidiruv tizimi
  
• 
  Boshqaruv tizimi
  
• 
  va boshqa tizimlar. Bularning barchasi avtomatlashtirilgan axborot tizimi bo`la oladi.
  

Axborot tizimlari asosida ma`lumotlar bazasi(MB) yotadi. MB deganda ma`lumotlarni shunday o`zaro bog`lanishi tushiniladiki, u mashina xotirasida saqlanib, maxsus ma`lumotlar bazasini boshqarish tizimi dasturtiy vositasi yo`rdamida to`ldirilishi, o`zgartirilishi va takomillashtirilishi mumkin.

Aniq ma’lumotlarni (masalani) hal qilishda inson real dunyoni u yoki bu sohasi bilan cheklanadi. Bunday hollarda faqat ba’zi bir ob’ektlarni o‘rganishgina qiziqish uyg‘otadi. Bunday ob’ektlarni majmuasini predmet soxa deyiladi.

Ob’ekt – bu ixtiyoriy predmet, xodisa, tushuncha yoki jarayondir.

Ma’lumot – bu uni ma’nosiga e’tibor bermay qaraladigan ixtiyoriy simvollar to‘plamidir.

O‘zaro bog‘langan ma’lumotlar ma’lumotlar tizimi deyiladi.

Barcha ob’ektlar atributlari bilan xarakterlanadi. Masalan, ob’yekt sifatida fakultet, kutubxona, kompyuter va boshqalarni qarash mumkin

Mohiyat aloqa diogrammasi:

Uquv_kursi predmet sohasi uchun mohiyat – aloqa modelini qurilishi


mutahasisligi

ID

id

O`quv kursi



NOMI







O`qituvchi

Kurrs_turlari



FIO



FANLAR



ID

ID



filiallari

xona





TEFON _RAQAMI

MANZILI

XONA_RAQAMI

XONA_TURI

O`quvchi



ID

FAN_NOMI

FIO


Relyatsion ma`lumotlar bazasini loyihalash.

Uslubiy ko`rsatmalar: Ma`lumotlar bazasini relyatsion modelini qurishda bog`lanish munosabatlari muhim ahamiyatga ega. Aslida ma`lumotlar bazasi munosabatlarga qarab ob`yektlari bog`laydi. Asosan ma`lumotlar bazasida quyidagi munosabatlar mavjud:

1. Birga – bir (1:1)munosabat. A va V ob`ektlar to`plami orasida 1:1 munosabat o`rnatilgan deyiladi, agarda A ob`ektning har bir nusxasiga V ob`ektning bitta nusxasi mos kelsa, va aksincha, V ob`ektning har bir nusxasiga A ob`ektning bitta nusxasi mos kelsa.

2. Birga – ko`p (1:n) munosabat. A va V ob`ektlar to`plamida A ob`ektning har bir nusxasiga V ob`ektning bir nechta nusxasi mos kelsa, shu bilan birga V ob`ektning har bir nusxasiga A ob`ektning bittadan ko`p bo`lmagan nusxasi mos kelsa shunday munosabat hosil bo`ladi.

3. Ko`pga – bir (n:1) munosabat A va V ob`ektlar to`plami orasida o`rnatilsa, unda A ob`ektning har bir nusxasiga V ob`ektning ko`pi bilan bitta nusxasi mos keladi. V ob`ektning nushalari orasida shundaylari mavjudki, ularga A ob`ektning bir nechta nusxasi mos keladi.

4. Ko`pga – ko`p (m: n) munosabat. A va V ob`ektlar orasida shunday munosabat o`rnatilgan deyiladi, agarda A ob`ektning har bir nusxasiga V ob`ektni bir nechta nusxasi mos kelsa va aksincha

UQUV_MARKAZ NOMLI BAZA YARATAMIZ;