Guruh jahongirov f 1-amaliy mashg’ulot

---

721.21-GURUH 
Jahongirov F 
 
1-AMALIY MASHG’ULOT 
 
Mavzu: Klassik shifrlash algoritmlarini ishlash tartibini o‘rganish
Ishdan maqsad
: Kriptografiya haqida ma’lumotga ega bo’lish, sodda shirflash 
usulidan foydalanib axborotni shifrlash va deshifrlashni o‘rganish. Sezar va Vijener 
algoritmlari haqida ma’lumotga ega bo’lish. Affin tizimida Sezar algoritmida 
matnlarni shifrlash. 
Ma’lumot. 
So'nggi vaqtlarda axborot texnologiyalari kundalik hayotimizga kirib, muhim hukumat 
loyihalaridan tortib oddiy maishiy muammolarni yechishni ham qamrab olmoqda. Yangi 
texnologiyalar cheksiz imkoniyatlar va kata foyda keltirishi bilan birgalikda yangi 
muammolarni ham paydo qilmoqda. Ulardan biri axborotni olishi mumkin bo'lmagan 
shaxslar qo'liga tushishidan himoyalash muammosidir. 
Axborotni himoyalashning ko'plab usullari mavjud, shunday bo'lsada ularni har birini 
quyidagi ikki usuldan biriga keltirishimiz mumkin: axborotni raqiblardan jidmoniy 
himoyalash va axborotni shifrlash. 
Shifrlash - bu ma'lumotni himoya qilish usuli 
Qadim zamonlardan beri ma'lumotlardan kattaroq qiymat yo'q edi. Yigirmanchi 
asr informatika va axborotlashtirish asridir. Texnologiya ko'proq va ko'proq 
ma'lumotlarni uzatish va saqlashga imkon beradi. Ushbu foyda, shuningdek, 
salbiy tomonga ham ega. Ma'lumotlar turli sabablarga ko'ra tobora 
zaiflashmoqda: 
saqlanadigan va uzatiladigan ma'lumotlar hajmini oshirish;

foydalanuvchilarning kompyuter resurslari, dasturlari va ma'lumotlaridan foydalanish 
doirasini kengaytirish; 

hisoblash tizimlarining ishlash rejimlarining murakkablashishi. 
Shu sababli, ma'lumotlarni uzatish va saqlash paytida ruxsatsiz kirishdan (NSD) 
himoya qilish muammosi tobora muhim ahamiyat kasb etmoqda. Ushbu 
muammoning mohiyati axborot xavfsizligi bo'yicha mutaxassislarning "raqiblari" 
bilan doimiy kurashidir.