Guruh talabasi Tullaboyev Asadbekning Kiberxavfsizlik fanidan tayyorlagan 3-amaliy topshirig’i

O’zbekiston Respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi

Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi

Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti

Televizion Texnologiyalari fakulteti

511-20 guruh talabasi

Tullaboyev Asadbekning

Kiberxavfsizlik fanidan tayyorlagan

3-amaliy topshirig’i

3-Amaliy Ish.

DAC usuli.

Foydalanishni boshqarishning mazkur usuli tizimdagi shaxsiy ob'ektlarni himoyalash uchun qo'llaniladi. Bunga ko'ra ob'ekt egasining o'zi undan foydalanish huquqini va kirish turini o'zi belgilaydi.

DAC da sub'ektlar tomonidan ob'ektlarni boshqarish sub'ektlarning identifikatsiya axborotiga va asoslanadi. Masalan, UNIX operatsion tizimida fayllarni himoyalashda, fayl egasi qolganlarga o'qish (r), yozish (w) va bajarish (x) amallaridan bir yoki bir nechtasini berishi mumkin. Umumiy holda DAC usuli aksariyat operatsion tizimlarda foydalanishlarni boshqarish uchun foydalaniladi.

Misol tariqasida Ziyonet.uz saytini olish mumkin. Ushbu tarmoqdan foydalanishimiz davomida bir qancha imkoniyatlarga ega bo’lamiz. Tarmoqdan electron pochta orqali kirish huquqiga ega bo’lamiz. Hamda bu ijtimoiy tarmoqdan videolarni ko’rish, yuklab olish va shaxsiy kanal ochib videolarni yuklashimiz ham mumkin.

MAC. Usuli.

Bu usulga foydalanuvchilar bir qancha shart bilan tanishadi. Bu kata xavfsizlik talab qiladi.

Foydalanish ruxsati obekning o’zi tomonidan amalga oshirilmaydi. Masalan, alica TOP SECRET ruxsatnomasiga ega bo’lgan subyeklarga ruxsat bera olmaydi. Sababi ushbu bosqichda u xujjatlarni to’liq nazorat qila olmay.