Hazrat bahouddin naqshband hikmatlari

Ahmad Yassaviy sheʼriyatidagi obrazlar tizimi ham tasavvuf taʼlimoti hamda xalq ogʻzaki ijod anʼanalari bilan chambarchas bogʻlanib ketgan. Pir, darvish, oshiq, obid, oqil, zohid, ishq, tolib, ummat, rasul, shayton, iymon kabi obrazlar bevosita sharq diniy-islomiy falsafasi, yoʻl, rabot, karvon, oʻq kabilar esa ogʻzaki ijod anʼanalari bilan aloqadordir.

Zohid boʻlma, obid boʻlma, oshiq boʻlgʻil,

Mehnat tortib ishq yoʻlida sodiq boʻlgʻil,

Nafsni tepib, dargohiga loyiq boʻlgʻil,

Ishqsizlarni imoni yoʻq ham joni yoʻq.

Ahmad Yassaviy bunday sheʼrlarida soʻzlar takrori ohangdoshlikni nihoyatda kuchaytiradi va oʻquvchiga estetik zavq beradi. Adib hikmatlarining barmoq vaznida yozilgani ham ularni ogʻzaki ijodga yaqinlashtiradi.

UMAR HAYYOM HIKMATLARI
Ul husni falak, xurshidi tobondir – ishq,
Ul qushki, goʻzal chamanda sayrondir – ishq.
Bulbul kabi un chekishni sen ishq sanama,
Xar lahza oʻlib, chekmasa afgʻondir ishq…
Karvoni umrga boq, chunun oʻtgusidir,
Har lahza tarab aylaki, kun oʻtgusidir.
Soqiy, chekaverma koʻp qiyomat gʻamini,
Sun menga piyolaniki, tun oʻtgusidir…
Ul mayki, sharobi jovidoniydir, ich,
Sarmoyayi ishq, ayshi jahoniydir, ich.
Yondirguvchi otash ul va darding oqizib
Ketguvchi ziloli zindagoniydir, ich…
Gul boʻlmasa bizga bogʻ aro xor ham bas,
Nur yetmasa bizga, yetmagay, nor ham bas.
Gar boʻlmasa bizga xonaqo, xirqavu shayx,
Noqisu kaliso bila zunnor ham bas…
Loyimni oʻzing qorgan esang, men na qilay?
Shaklimni oʻzing chizgan esang, men na qilay?
Har yaxshi-yomonki men etarman, yo Rab,
Manglayga oʻzing yozgan esang, men na qilay?..
Yoshdir-qaridir, jahonga yuz tutgaylar,
Bu nuktani to koʻngilga jo etgaylar.
Hech kimsaga qolmagay abad mulki jahon,
Keldik, ketamiz, boz kelib-ketgaylar…
Evohki, yoshlik edi – nomam, toʻldi,
Qish keldiyu ul toza bahorim soʻldi.
Ul murgʻi tarab erdi ajab, ismi shabob,
Bilmam, u qachon keldi – muyassar boʻldi!..