30
2.3. Xom ashyo valigining massasi va zichligi
Arrali jinlarda asosiy ish organi sifatida arrali
disklardan terilgan silindr
xizmat qiladi. Bu jinlarda tolani chigitdan ajratish uchun arrali disklar bilan
kolosnikli panjara birgalikda ishlaydi. Jinning ishchi kamerasiga kelib tushgan
paxtani chigit tarog‘i yonida aylanayotgan arra tishlari ilib olib, kolosnikka olib
keladi. Ishchi kamerada tishlarga ilashgan paxta bo‘lakchalari
boshqa paxta
bo‘lakchalariga ilashib, ularni ham tortadi va xom ashyo valigini xosil qiladi. Bu
valik arra aylanishiga qarshi tomonga aylanib arra tishlarini paxta tolasi bilan
uzluksiz ta‘minlab turadi.
Jin ishchi kamerasida xom ashyo valigining toladaorligi va tarkibi muhim
ko‘rsatkich xisoblanib u jinlash tartibini belgilab beradi.
Jin ishchi kamerasiga
o‘rnatilgan tezlatgich turli aylanishda tolaning sifatiga ta‘sir qiladi.
Ishchi
kameraga tezlatgichning o‘rnatilishi jinning yumshoq rejimda ishlashiga imkon
yaratadi. Unumdorlik oshishi bilan xom ashyo valigi zichligi ham oshadi, bu esa
jinlash nuqsonlarini ortishiga olib keladi. Ikki jinning ishi solishtirilganda
ko‘rinadiki, xom ashyo valigi zichligi pasaytirilishi natijasida nuqsonlar
yig‘indisi va tolani ifloslanganligi asosan jinlash nuqsonlari hisobiga 0,5-0,6 %
ga kamayadi.
Xom ashyo valigi ko‘p tarkibli hisoblanib ishchi kamera bo‘ylab notekis
taqsimlangan bo‘ladi. Xom ashyo valigining
zichligi ishchi kameradagi
paxtaning massasini uning xajmiga nisbatiga aytiladi. Ishchi kameraning xajmi
unga o‘rnatilgan tezlatgich diametrini o‘zgarishi bilan o‘zgaradi. Bundan
tashqari xom ashyo valigining zichligi jin ish unumdorligi va tezlatgichning
aylanishini o‘zgarishi bilan o‘zgaradi. Jin mashinasi
ish unumdorligini oshishi
xom ashyo valigining massasini oshishiga olib keladi.
Jin mashinasi ishlaganda tolaning sifati muhim ahamiyatga ega bo‘ladi.
Toladan chigitni ajratib olishda jin ishchi kamerasida chigit shikastlanishi
natijasida tolada nuqsonlar hosil bo‘ladi. Jin ishchi
kamerasiga tezlatgich
o‘rnatish yo‘li bilan chigit shikastlanishi o‘rganildi. Jin ishchi kamerasiga
o‘rnatilgan tezlatgich turli aylanishda tolaning sifatiga ta‘sir qiladi. Ishchi
31
kameraga tezlatgichning o‘rnatilishi jinning yumshoq rejimda ishlashiga imkon
yaratadi. Buning ta‘sirida xom ashyo valigi massasi va zichligi kamayadi.
Jin mashinasi ishlaganda tolaning sifati muhim ahamiyatga ega bo‘ladi.
Toladan chigitni ajratib olishda jin ishchi kamerasida chigit shikastlanishi
natijasida tolada nuqsonlar hosil bo‘ladi. Jin ishchi kamerasiga tezlatgich
o‘rnatish yo‘li bilan chigit shikastlanishi o‘rganildi. Chigitning shikastlanishidan
tashqari tolada turli xil nuqsonlar hosil bo‘lishi paxtaning selektsion va sanoat
navlari, namligi ham ta‘sir qiladi. Bundan tashqari arra tishlari holati ham salbiy
ta‘sir qiladi. Jin ishchi kamerasiga o‘rnatilgan tezlatgich turli aylanishda
tolaning sifatiga ta‘sir qiladi. Ishchi kameraga tezlatgichning o‘rnatilishi jinning
yumshoq rejimda ishlashiga imkon yaratadi. Buning ta‘sirida xom ashyo valigi
massasi va zichligi kamayadi. Xom ashyo valigining
toladorligi va aylanishi
ortadi. Toladan ajragan chigitlarni ishchi kamerada bo‘lish vaqti kamayadi.
Jin mashinasining samaradorligini oshirish hamda mehnat sarfini kamaytirish
uchun mashina optimal rejimda ishlashi shart. Bu holda qo‘yilgan shartlarda
mashinaning
optimal ish unumdorligiga, samaradorligi maksimal qiymatga ega
bo‘lganda erishiladi. Taklif qilinayotgan qurilmaning ishlab chiqarish
namunasiga quyidagi talablar qo‘yiladi:
1). Kerak bo‘lgan ish unumdorligining ta‘minlanishi.
2). Chigitlarni maksimal darajasi chiqarish va ularning tukdorligini bo‘yicha
tekshirish.
3). Ishlashdagi ishonchlilikning yuqoriligi.
4). Kerak bo‘lganda ish rejimiga qarab jin ish
organlarining oson va tez
almashtirilishi.
5). Konstruktsiyaning soddaligi.
N.G.Gulidovning ilmiy izlanishlaridan mahlumki, arra tishining ilib olish
(ilashtirish) qobiliyati xomashyo valigi bilan arralar aylanish tezlilari orqali
aniqlash mumkin, yahni quyidagi 2.4-rasmda ko‘rsatilgani kabi.
32
2.4-rasm. Arra tishining ishchi qismi
Do'stlaringiz bilan baham: 
