I bob. Sonata shaklining tarixi

Boshqa tugmachalarni o'zgartiradigan ekspozitsiyalar

Ikkinchi mavzuning kaliti dominant (katta rejimdagi sonata harakati uchun) yoki nisbiy major (kichik kalit harakati uchun) dan boshqa narsa bo'lishi mumkin. Sonata shaklining kichik rejimdagi harakatlari uchun ikkinchi variant kichik dominantga modulyatsiya qilish edi; ammo bu variant sonata tuzilishini katta rejimdagi ikkinchi mavzu keltiradigan yengillik va qulaylik makonidan mahrum qiladi va shu sababli, birinchi navbatda, Betxoven biroz tez-tez bajarganidek, g'amgin, g'amgin effekt uchun ishlatilgan.

Faoliyatining taxminan yarmida Betxoven tonik va ikkinchi mavzu guruhi o'rtasidagi boshqa tonal munosabatlar bilan tajriba o'tkazishni boshladi. Betxoven va romantik davrdagi ko'plab boshqa bastakorlar uchun eng keng tarqalgan amaliyot bu mediant yoki submediant, dominant o'rniga, ikkinchi guruh uchun. Masalan, ning birinchi harakati "Valshteyn" sonatasi, yilda Mayor, mediantga modulyatsiya qiladi E mayor, ochilish harakati esa "Hammerklavier" sonatasi, yilda B♭ katta, vositachiga o'zgartiradi Mayorva 13-sonli torli kvartet yassilangan modulyatsiya qilingan bir xil kalitda submediant ning kaliti G♭ katta. Chaykovskiy ham ushbu amaliyotni o'zining so'nggi harakatida amalga oshirdi Simfoniya №2; harakat ichida Mayor va tekislangan vositachiga modulyatsiya qiladi A♭ katta. Yosh Shopin hatto o'zining ochilish harakatlarida umuman modulyatsiya qilinmaydigan ekspozitsiyalar bilan tajriba o'tkazdi Pianino sonatasi №1 (butun davomida C minorada qolgan) va uning 1-sonli fortepiano kontserti (E minordan E majoraga o'tish).

Betxoven shuningdek kichik sonata shaklidagi harakatlarda, masalan, birinchi harakatlarda bo'lgani kabi, submediant majordan ham tez-tez foydalanishni boshladi. 9-simfoniya, Pianino Sonatasi № 32va torli kvartetlar № 11 va № 15. Ikkinchi holat o'z ekspozitsiyasining ikkinchi takrorlanishini beshinchi darajaga ko'chiradi, kichik dominantdan (tonik o'rniga) boshlanib, asosiy mediantdan (submediant o'rniga) tugatadi. Ning birinchi harakati Richard Strauss"s Simfoniya №2, yilda Kichik, vositachiga o'zgartiradi D.♭ voyaga etmagan, Brahmsning birinchi kichik harakatlari singari birinchi klarnet sonatasi va fortepiano kvinteti; uchta asar ham ushbu asosiy mediantga o'tish orqali uchdan bir qismini muvozanatlashtiradi (A♭ katta) ikkinchi harakatning kaliti uchun.

Kamdan-kam hollarda katta rejimdagi sonata harakati ikkinchi sub'ekt uchun kichik kalitni o'zgartiradi, masalan, mediant minor (Bethoven Sonata Op. 31/1, i), nisbatan kichik (Bethoven Triple Concerto va Brahmsning birinchi harakatlari) Pianino triosi №1) yoki hatto kichik dominant (Brahms fortepiano kontserti № 2, i). Bunday hollarda, ikkinchi mavzu ko'pincha repapitulyatsiyada tonik minorda qaytadi, keyinchalik asosiy rejim keyinchalik tiklanadi.

Kech romantik davrda, shuningdek, oktavaning bo'linmalarini namoyish qilish uchun uzoq tonal zonalarga modulyatsiya qilish mumkin edi. Chaykovskiyning birinchi harakatida Simfoniya № 4, birinchi mavzu guruhi tonikada Kichik lekin uchun modulyatsiya qiladi G♯ voyaga etmagan va keyin B mayor ikkinchi mavzu guruhi uchun. Rekapitulyatsiya boshlanadi Kichik va ga o'zgartiradi F mayor, va yana parallelga qaytadi Kichik koda uchun.

Kechki romantik davrda, kichik kalitli sonata harakati Chaykovskiyning birinchi harakatlarida bo'lgani kabi, asosiy dominantga mos kelishi mumkin edi. Simfoniya №1 va Brahms ' Simfoniya № 4. Kichik kalitli sonata shakllari harakatlarining yana bir imkoniyati, Brahmsning birinchi harakatida bo'lgani kabi, mediant minoraga modulyatsiya qilish edi. Simfoniya №1; ikkinchi predmet guruhi nisbiydan boshlanadi E♭ katta va keyin parallel mediantga o'tadi E♭ voyaga etmagan.