Ijtimoiy psixologiyaning asosiy zamonaviy yо‘nalishlari

Бихевиоризм

• Бихевиоризм йўналишлари доирасида ўтказилган ижтимоий психологик тадқиқотлар аввало америкалик олимлар К.Халл ва В.Скиннерлар номи билан боғлиқ. Улар ва уларнинг издошлари ҳисобланган К.Миллер, Д.Доллард, Дж.Тибо, Г.Келли ва бошқалар диада — икки киши ўртасидаги муносабатларнинг хилма-хил экспериментал кўринишларини тадқиқ қилиб, уларда математик ўйин назарияси элементларини кузатдилар.

• Бихевиоризм : ингилиз тилидан олинган бўлиб – behaviour хулқ деган маънони беради.XIX асрнинг охири 20 йилларида Америка психологиясининг етакчи оқимларидан бири , Бихевиоризм таълимоти асосида одам ва ҳайвон хулқида ташқи муҳитдан бўладиган таъсир қўзғатувчи (стимул)га жавобан хаттиҳаракатлар ва унга тааллуқли нутқий ва ҳиссий жавобларнинг мажмуи ётади

Классик бихевиоризмдан фарқли ўлароқ ижтимоий психологик бихевиористлар ҳайвонлар ўрнига лабораторияга нақд пулга одамларни таклиф эта бошладилар, шунинг учун ҳам уларнинг ғоясида биологизм ва механизм тарзда илгариги ҳайвонларда тўпланган далиллар моделини инсонларда қўллаш ҳоллари кузатилди. Психоанализ доирасида эса ижтимоий психологик тадқиқотлар

Психоанализ

Психоанализ доирасида эса ижтимоий психологик тадқиқотлар Э. Фромм ва Дж. Салливен ишлари билан боғлиқ бихевиористлардан фарқли ўлароқ бу ерда экспериментлар икки киши эмас, балки кўпчилик иштирокида ўтказила бошлади.

• Уларнинг издошлари (В.Байон, В.Беннис, Г.Шепарде, В.Шутк) ўтказган тадқиқотлар туфайли ҳозирги кунда ҳам катта қизиқиш билан ўрганилаётган кичик Т—гуруҳлар психологияси яратилди.

Унда гуруҳ шароитида бир одамнинг бошқаларга таъсири, гуруҳнинг айрим индивидлар фикрларига таъсири каби масалалар ишлаб чиқилди ва ижтимоий психологик тренинглар ўтказишга асос солинди.

Когнитивизм

Когнитивизм К.Левин назарияси асосида пайдо бўлган психологик йўналиш бўлиб, ундаги ўрганиш обьекти муносабатлар тизимидаги кишилар, уларнинг билиш жараёнлари, онг тизимига тааллуқли бўлган когнетив ҳолатлар бўлди.

• Ф.Хайдернинг баланслаштирилган тизимлар назарияси,
• Т.Ньюкомнинг коммуникатив актлар назарияси,
• Фестингернинг когнитив диссонанслар назарияси ва бошқалар шулар жумласига киради.