Informatika 2017. indd

MATN YOZISH QOIDALARI

Microsoft Word dasturida matndagi so‘zlar sahifaning o‘ng chegara- siga yetganda keyingi yozilgan so‘z yangi satrga avtomatik o‘tkaziladi.

Yangi abzasga o‘tish uchun Enter klavishini bosish shart.

• 
  Har qanday tinish belgisidan keyin probel klavishi bosilishi shart, tinish belgilaridan oldin probel bosilmaydi.
  
• 
  «Qat’iy probel»ni joylashtirish uchun Ctrl , Shift , | probel kla- vishlari birgalikda bosiladi. Qat’iy probel satr oxirida qatnashgan jumla (masalan, A. Fozilov) ajralib qolmasligi uchun, ya’ni jumla bir satrda joylashishi shart bo‘lganda ishlatiladi.
  
• 
  «Defis» (-) belgisi probellarsiz yoziladi, masalan: qovun-tarvuz, ki- yim-kechak.
  
• 
  «Tire» (-) ikki tomondan probellar bilan ajratiladi. Uni yozish uchun Ctrl va yordamchi klavishlar majmuyidan «tire» klavishlari birga- likda bosiladi. Masalan, «Bahrom Mahkamov - sinfimizdagi eng a’lochi o‘quvchi».
  
• 
  
  
  klavishlari bir- galikda bosiladi. Qat’iy tire satr oxirida yozilgan defis qatnashgan so‘z (masalan, 5-sinf) ajralib qolmasligi uchun, ya’ni bir satrda joylashishi shart bo‘lganda ishlatiladi.
  «Uzun tire» (—) ikki tomondan probellar bilan ajratiladi. «Uzun tire» yozish uchun Ctrl , Alt va yordamchi klavishlar majmuyidan «tire» klavishlari birgalikda bosiladi. Masalan, «Yuksak ma’naviyat — yengilmas kuch».
  
• 
  «Qat’iy tire»ni yozish uchun Ctrl , Shift va
  
• 
  «Yumshoq tire» yumshoq bo‘g‘in ko‘chirish deb ham atala- di. Matn yozish jarayonida Microsoft Word dasturi so‘zning satrga sig‘magan qismini yangi satrga avtomatik bo‘g‘inga ajratib ko‘chiradi, lekin bu o‘zbek tili grammatikasiga zid bo‘lishi mumkin, masalan, ata- shadi so‘zini atas-hadi kabi. Bu holda yurgichni atas-hadi so‘zida- gi «s» harfidan oldinga joylashtirib «yumshoq tire» kiritiladi, ya’ni
  

Ctrl va 0 raqami yonidagi |~^j klavishlari birgalikda bosiladi. Natija- da atashadi so‘zi ata-shadi kabi bo‘g‘inlarga ajraladi. Agar tahrirlash jarayonida «yumshoq tire» yordamida yozilgan so‘z to‘liqligicha satrga sig‘adigan bo‘lsa (ya’ni, masalan, satrga atashadi so‘zidan oldin biror so‘z qo‘shilsa yoki satrda atashadi so‘zidan oldin biror so‘z o‘chirilsa), u holda yumshoq tire belgisi yordamida bo‘lingan bo‘g‘indagi tire belgisi matnda mazkur xossaga ko‘ra aks etmaydi. Oddiy usulda, ya’ni foydala- nuvchi tomonidan tirejoylashtirib bo‘g‘inga ajratish orqali yangi satrga ko‘chirilgan so‘zlarda esa tire belgisi matnda aks etib qoladi.

•