Ipak texnologiyasi

.

27-rasm. Eshilgan iplar strukturasining asosiy xillari
Juda ko`p elementar iplardan tarkib topgan eshilgan iplar strukturasi sterjenli, o`zakli ip hisoblanadi. Biroq, ko`p sonli eksperimental tadqiqotlar shuni ko`rsatadiki, kompleks eshilgan iplar tarkibidagi elementar iplar ipning butun uzunligi bo`ylab muntazam holatni saqlamaydi. Atrofdagi elementar iplar spiral tarzda buralib-buralib joylashgan bo`ladi va tutamdagi buramalar qadami o`zgaruvchanlikka ega bo`ladi.
Katta radiusda eshilish oqibatida yuz bergan kuchlanish ta`siri ostida ular markazga suriladi, o`zak iplarni siqib chiqaradi va o`zak iplarning o`rnini egallaydi. O`zak iplar esa chetga o`tib qoladi va vintli chiziq bo`ylab buralib-buralib joylashib oladi.
Naysimon struktura – elementar iplarga nisbatan kam bo`lgan (2 dan 5 gacha) eshilgan iplar uchun xosdir.
Tarkibida har xil istalgan miqdorda elementar iplari nuqsonli eshiladigan iplar shtoporsimon, parmasimon strukturaga, tuzilishga egadir. Odatda yeshilayotgan iplardan bittasi boshqalariga nisbatan bir muncha ingichka bo`ladi yoki ko`proq cho`zilish xususiyatiga ega bo`ladi. Shtoporsimon, parmasimon strukturali iplar uzilish yukining kam bo`lishi va yopishqoqligi bilan ajralib turadi. Fasonli eshilgan iplarni tayyorlab chiqarishda eshilgan iplarni spiral, g`urra va x.k. shakllardagi alohida joziba taratuvchi tashqi ko`rinishga ega bo`lgan shtoporsimon, parmasimon strukturali eshilgan iplar olishga harakat qilishadi. Bunday holatga iplarni eshilish zonasiga turli xil tezlikda berib turilishi natijasida yoki turlicha chiziqiy zichlikka va turli uzunlikka ega bo`lgan iplarni, birgalikda eshishi yo`li bilan erishiladi
Eshilgan ipning sirtqi radiusi
RH  Re + r (48)
bu yerda Re – eshilgan ipning radiusi; r – eshilayotgan elementar ipning radiusi.
OVS uchburchagidagi eshilishi radiusini topamiz
bu yerda n - o`zak atrofida joylashgan elementar iplarning soni. Binobarin