«iqtisodiyot» fakulteti «temir yo‘l transportida axborot tizimlari» kafedrasi

Ma`lumotlar bazasining fizik tuzilmasi.

Jismoniy dizaynning bosqichi saqlash sxemasini aniqlash, ya'ni. ma'lumotlar bazasining fizik tuzilishi. Saqlash sxemasi tanlangan ma'lumotlar bazasini qo'llab-quvvatlaydigan jismoniy tuzilishga bog'liq. Ma'lumotlar bazasining fizik tuzilishi, bir tomondan, ma'lumotlar bazasining mantiqiy tuzilishini etarli darajada aks ettirishi kerak, boshqa tomondan, ma'lumotlarni samarali joylashtirish va unga tez kirishni ta'minlashi kerak. Ushbu bosqich natijalari tanlangan MBBT ma'lumotlarini aniqlash tilida (DDL, Data Definition Language) saqlash sxemasi shaklida hujjatlashtiriladi. Ushbu bosqichda qabul qilingan qarorlar tizimning ishlashiga katta ta'sir ko'rsatadi.

Ma'lumotlar bazasi loyihasining eng muhim tarkibiy qismlaridan biri bu ma'lumotlar bazasini himoya qilish vositalarini ishlab chiqishdir. Ma'lumotni himoya qilish ikki jihatga ega: avariyalardan himoya qilish va ruxsatsiz kirishdan himoya. Buzilishlardan himoya qilish uchun jismoniy dizayn bosqichida zaxira strategiyasi ishlab chiqiladi.

Ruxsatsiz kirishdan himoya qilish uchun har bir foydalanuvchiga ma'lumotlar kirish huquqiga muvofiq foydalaniladi, uning to'plami shuningdek ma'lumotlar bazasini loyihalashning ajralmas qismi hisoblanadi.

Har bir o'zaro bog'liqlik bitta ob'ektga (ob'ektga) to'g'ri keladi va unga ushbu ob'ektning barcha atributlari kiritilgan. Har bir munosabatlar uchun asosiy va tashqi kalitlar aniqlanadi (ma'lumotlar bazasi sxemasiga muvofiq). Agar bazaviy aloqada potentsial kalitlar bo'lmasa, semantik yuklamaydigan va faqat yozuvlarni aniqlash uchun xizmat qiladigan surrogat boshlang'ich kaliti kiritiladi.

Aloqalar 1-5-jadvalda keltirilgan. Har bir munosabatlar uchun ularning ichki nomi, turi va uzunligi bo'lgan atributlar ko'rsatilgan.

1-jadval Korxona

Atibutlar	tip	kalit	tavsif
Id_k	Number	primary	Kategoriya kodi
K_nomi	Varchar2(50)		Korxona nomi

2-jadval Yashash_manzil

Atibutlar	tip	kalit	tavsif
Id_y	Number	primary	Kategoriya kodi
Manzil	Varchar2(50)		Yashash manzili

3-jadval Lavozim

Atibutlar	tip	kalit	tavsif
Id_L	Number	Primary	Kategoriya kodi
Id_kk	Number	Foreign	Kategoriya kodi
Lavozim	Varchar2(50)		Lavozim

4-jadval Xodim

Atibutlar	tip	kalit	tavsif
Id_x	Number	primary	Kategoriya kodi
ISM	Varchar2(50)		XODIM ISMI
FAMILYA	Varchar2(50)		Xodim familiyasi
T_SANA	date		TUG’ILGAN SANASI
Id_LL	Number	Foreign	Kategoriya kodi
Id_ym	Number	Foreign	Kategoriya kodi

5-jadval Ish staj

Atibutlar	tip	kalit	tavsif
Id_ish	Number	primary	Kategoriya kodi
Id_L1	Number	Foreign	Kategoriya kodi
Staj	date		XODIM staji

2. 
   Ma`lumotlar bazasi kurs loyihasini amalga oshirish.
   
   1. 
      Jadvallar yaratish
      

KORXONA JADVALINI YARATAMIZ

CREATE TABLE KORXONA(ID_K NUMBER PRIMARY KEY, K_NOMI VARCHAR2(50))

XODIM JADVALINI YARATAMIZ

CREATE TABLE XODIM(ID_X NUMBER PRIMARY KEY, ISM VARCHAR2(30),FAMILIYA VARCHAR2(30),T_SANA DATE, ID_LL NUMBER FOREIGN KEY (ID_LL) REFERENCES LAVOZIM)

YASHASH MANZIL JADVALINI ICHIGA MALUMOT KIRITAMIZ

INSERT INTO YASHASH_MANZIL VALUES(1,”SAMARQAND”)

XODIM JADVALINI MALUMOTLARNI KIRITAMZ

INSERT INTO XODIM VALUES(5,”JAMSHID”,”DOSTONJONOV”,12.06.1992,5)

2. 
   Jadvallarga so`rovlar yaratish.
   

KORXONA NOMI BO’YICHA XODIMLAR RO’YXATINI CHIQRING.

Select ism, k_nomi from xodim, korxona, lavozim where id_ll=id_l and id_kk=id_k order by id_k

XODIMLARNING YASHASH MANZILINI 1 TADAN CHIQARISH

Select distinct manzil from xodim

ELBEK DIREKTOR BO’LAN KORXONA NOMINI TOPING

Select ism, lavozim, k_nomi from xodim, lavozim,korxan where ism=”elbek” and id_ll=id_l and lavozim=”direktor” and id_kk=id_k

PENSIYA YOSHIDAGI XODIMNING ISMINI CHIQARING

Select ism,trunc(sysdate-t_sana)/365.25) as yoshi from xodim where trunc(sysdate-t_sana)/365.25)>65 order by yoshi

PENSIYA YOSHIDAGI XODIMLARNING SONINI CHIQARING

Select count(trunk(sysdare-t_sana)/365.25))from xodim where trunk(sysdare-t_sana)/365.25)>65
KORXONA NOMIGA KO’RA XODIMLARNI ANIQLASH

Ikkita jadvaldan ma’lumotlarni o’qib olish uchun ko’rinish (view) yaratamiz. Bu bizga natijada bitta virtual jadval asosida kursor yaratish imkonini beradi.

CREATE VIEW V_KORXONA AS SELECT ISM,K_NOMI FROM KORXONA ,XODIM WHERE ID_LL=ID_L AND ID_KK=ID_K
Natijani SELECT*FROM V_KORXONA orqali tekshirib olamiz

Ko’rinish yaratish:

DECLARE

Cursor KORXONA(KORXONA varchar2) is

SELECT*FROM V_KORXONA WHERE K_MOMI=KORXONA;

I XODIM%ROWTYPE;

-Kursorni har bir satri uchun %row tipidan foydalaniladi

BEGIN

OPEN KORXONA(‘MAN AVT’);

LOOP

FETCH KORXONA INTO I;

EXIT WHEN KORXONA%NOTFOUND;

DBMS_OUTPUT.PUT_LINE(i.ism||chr(9)||i.k_nomi);

END LOOP;

CLOSE korxona;

End;

2. 
   Foydalanuvchi uchun qo`llanma
   

Ilova o'rnatishni talab qilmaydi, foydalanuvchi mehmonxona faylini ishga tushirishi kerak. exe. Keyin ekranda asosiy oyna paydo bo'ladi. Foydalanuvchi "korxona", "lavozim", "yashash manzili", "xodim" shakllaridan foydalangan holda ma'lumotlarni tahrirlash huquqiga ega.Har bir dialog oynasida yangi yozuv va kerakli yozuvni qidirish oynasini qo'shgan holda navigatsiya tugmalari mavjud.

Shuningdek, foydalanuvchi so'rovlardan foydalanib, yuqorida tavsiflangan kerakli yozuvlarni tanlash imkoniyatiga ega. Foydalanuvchi hisobotlarga kirish huquqiga ega.

Dasturdan chiqish uchun oynani yoping.


FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO'YXATI

1. Visual Studio.net: ma'lumotlar bazasi uchun dasturlarni ishlab chiqish. - SPb .: BHV-Peterburg, 2011 .-- 544 p.

2. MS SQL Server / B bilan tanishish. Vshivtsev. - I .: Rus nashri, - 2009. - 288 b.

. Ma'lumotlar bazalari / A.V. Amakivachcha. - I .: Akademiya, - 2012 .-- 320 b.

. Ma'lumotlar bazalari / I.P. Karpova. - I .: Piter, - 2013 .-- 240 s.

. MS Visual Basic.net/S.R dasturiy ta'minotga kirish. Gurikov. - I .: Bustard, - 2010 .-- 528 s.

. Professionallar uchun.net 4.0 va Visual Studio 2010 ga kirish / Aleks Mikki. - I .: Uilyams, - 2010 .-- 416 b.


Xulosa

Kurs ishi ish bayonnomasiga muvofiq amalga oshiriladi. Kerakli ma'lumotlarni o'z ichiga olgan "Xodimlar bo’limi " ma'lumotlar bazasiga asoslangan avtomatlashtirilgan axborot tizimi yaratildi va loyihalashtirildi, ma'lumotlar bazasi MS SQL Server 2017 ma'lumotlar bazasini yaratish dasturiy ta'minotida ishlab chiqilgan bo'lib, uning tashkil etilishini va boshqarishning qulayligini tushunishni osonlashtiradi.

ma'lumotlardan SQL-so'rovlar yordamida foydalanish mumkin. Ushbu avtomatlashtirilgan axborot tizimining asosiga o'xshash ma'lumotlar bazasini loyihalashtirish mumkin.