Iqtisodiyot” kafedrasi “Korxona Iqtisodiyoti va Innovatsiyalarni boshqarish” fanidan

Innovatsion investitsiyalar, ya`ni innovatsion texnologiyalar, texnika, bilimlar va boshqalarga qo`yilmalar;

Investitsiyasiz innovatsiyalar. Bepul innovatsiyalar ham kuzatiladi, masalan, ishchilar tomonidan jamg’arilgan tajriba ularni o`qitishni tashkil etish uchun ajratilishi mumkin bo`lgan kapitalsiz ham uskunalarni qo`llash samarasini oshirish mumkin;

22. 
    Innovatsiyasiz_investitsiyalar'>Innovatsiyasiz investitsiyalar – bu yangi texnologiyalarni o`zlashtirish va joriy etishga sarflanmaydigan qo`yilmalardir. Masalan, yangi uskunalar texnologik jihatdan yangi hisoblanmaydigan va mehnat unumdorligi, fond sig’imliligi va material sig’imliligi kabi ko`rsatkichlar o`zgarishiga ta`sir eta olmaydigan sharoitda eski uskunalarni yangilash uchun xarajatlar bunga misol bo`lishi mumkin.
    

Innovatsiya – bu g’oyalar, izlanishlar, ishlanmalar, kishilar amaliy faoliyatida qo`llash orqali jamiyat tomonidan tan olinishiga yordam beruvchi yangi yoki mukammallashtirilgan ilmiy-texnik yoki ijtimoiy – iqtisodiy qarorlar transformatsiyasi natijasidir.
Innovatsiyalar iqtisodiy tarkibi avval doimiy hisoblangan ishlab chiqarish resurslarini erkinlashtirish uchun xizmat qiladigan parametrlarda ifodalanadi, bunda eng avvalo material sig’imi, mehnat sig’imi, fond sig’imi ko`rsatkichlari
o`zgaradi. Bu asosiy ko`rsatkichlar iqtisodiy taraqqiyotning turli bosqichlarida turli darajadagi innovatsion jarayonlar ta`siri ostida bo`ladi. Jumladan, qo`l mehnatidan mashinalashgan mehnatga o`tish bosqichida ishlab chiqarishning mehnat sig’imi va fond sig’imida o`zgarishlar yuz berdi, ya`ni mehnat sig’imining qiskarishi fond sig’imi oshishiga olib keldi. Innovatsion jarayon ishlab chiqarishning avtomatlashtirilishiga turtki bo`ldi, bu esa asosiy ishlab chiqarish fondlari samaradorligining oshishiga, natijada esa fond sig’imi ko`rsatkichlari qiskarishiga olib keldi. Ko`rinib turibdiki, innovatsiyalarning paydo bo`lishi ikki nuqta yo`nalishiga ega:

1. 
   Bozor ehtiyoji ya`ni qandaydir tovar yoki xizmatga bo`lgan talab. Boshqacha aytganda, bu – bozor ehtiyojlariga beriladigan javob yoki marketing varianti hisoblanadi. Uni shuningdek, evolyutsion deb atash ham mumkin. evolyutsion jarayonga shuningdek, tabiiyki mavjud tovar va xizmatlar bozoridagi turli o`zgarishlar ham taalluqlidir. Masalan, bunday o`zgarishlar tarkibiga ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirishga yoki mahsulotga «tovar» ko`rinishini berishga yordam beruvchi o`zgarishlarni kiritish mumkin.
   

2. 
   «Kashfiyotchilik» - bu odamning bozorda mavjud bo`lmagan talabni qondirishga yo`naltiriladigan yangi mahsulotni yaratish borasidagi intellektual faoliyatidir. Boshqacha aytganda, bu – yangi bozorni yaratish faoliyatidir.
   

Hozirgi zamon sharoitlarida O`zbekiston iqtisodiyotining raqobatbardoshligi faqat yangi texnologiyalar, tovar va xizmatlarni joriy etish yo`li bilangina ko`tarilishi mumkin.
1- jadvalda innovatsiyalar klassifikatsiyasi taklif etilgan bo`lib, uning asosida innovatsiyalar natijalarini aniqroq, to`liqroq, obyektivroq, kompleksli baholash mumkin.