Iqtisodiyot va menejment

Tayloq  tumani - Samarqand viloyatidagi tuman. 1992 yil 9 aprelda tashkil 

etilgan.  Viloyatning  janubiy  sharqiy  qismida.  Shimoldan  Jomboy  va  Bulungʻur, 

jaubdan  va  sharqdan  Urgut,  gʻarbdan  Samarqand  tumanlari  bilan  chegaradosh. 

Maydoni  0,28  ming  km².  Aholisi  183,9  ming  kishi.  Tumanda  8  ta  qishloq 

fuqarolari  yigʻini  (Adas,  Bogʻizagʻon,  Jumabozor,  Gʻulba,  Madaniyat, 

Sochakibolo, Tepaqishloq, Toyloq, Qoʻrgʻoncha) bor. Markazi — Toyloq shahri. 

Tabiati  Tuman  hududi  Zarafshon  daryosining  hozirgi  davr  qayirlari  hamda 

koʻhna  qayir  (terrasa)laridan  iborat  boʻlib,  asosan,  tekislik.  Zarafshon  daryosi 

keltirgan oqindi (qum, shagʻaltosh, loyqalar)dan tarkib topgan. Ular ustini 5–10 m 

qalinlikdagi  lyoss  yotqiziqlari  qoplagan.  Tuman  hududidan  Markaziy  magistral, 

Dargʻom kanallari va Zarafshon daryosi, Krrasuv soyi oqib oʻtadi. Tuprogʻi boʻz, 

oʻtloqboʻz,  oʻtloqbotqoq  va  allyuvial  tuproq.  Foydali  qazilmalari,  asosan, 

shagʻaltosh, qum va lyosslardan iborat. Iqlimi keskin kontinental. Iyulning oʻrtacha 

trasi  25,9°,  yanvarniki  0,2°.  Vegetatsiya  davri  215—230  kun  oraligʻida.  Yiliga 

320–350 mm yogʻin tushadi. 

Tuman hududidagi qayirlarda toʻqayzorlar mavjud boʻlib, bu yerda yovvoyi 

jiyda,  tol,  qamish,  turangʻil  oʻsadi.  Tuman  hududidagi  ekin  ekilmagan  yerlarda 

ajriq, yulgʻun, shuvoq, bugʻdoyiq, yantoq, yalpizlar uchraydi. Qushlardan mayna, 

chumchuq, qargʻa va boshqa bor. 

---

21 

 

Aholisi,  asosan,  oʻzbeklar,  shuningdek,  tojik,  rus,  tatar,  koreys  va  boshqa 

millat vakillari ham yashaydi. Aholi zichligi 1 km²ga 480 kishi. 

Xoʻjaligi. Tuman xoʻjaligi, asosan, qishloq xoʻjaligi. mahsulotlarini yetishtirish va 

ularni  qayta  ishlashga  ixtisoslashgan.  Sanoatida  taʼmirlash,  aloqa  va  aholiga 

maishiy xizmat koʻrsatish korxonalari, meva konserva zavodlari bor. 

Toyloq  tumanida  yirik,  oʻrta,  kichik  korxonalar  hamda  mikrofirmalar 

faoliyat  koʻrsatib  turibdi.  Meva  konservalari,  non,  qandolatchilik  va  sharob 

mahsulotlari, salqin ichimliklar, qurilish materiallari ishlab chiqariladi. 

Tumandagi ixtisoslashgan mikrofirmalar tomonidan aholiga maishiy xizmat 

koʻrsatish  (avtomobil,  muzlatkich,  radio,  televizorlarni  taʼmirlash  va  boshqalar) 

ishlari  amalga  oshiriladi.  2  ta  qoʻshma  korxona,  shu  jumladan,  Uzbekistan—

AQSH  "Adas—Agro  Invest"  (uzumni  qayta  ishlaydi),  Oʻzbekiston—Rossiya 

"TonigriN" (mevani qayta ishlaydi) mahalliy xom ashyo asosida ishlamoqda. 

Qishloq xoʻjaligining yetakchi tarmogʻi — dehqonchilik. Tumanda 5620 ga yerga 

gʻalla,  1994  ga  yerga  sabzavot,  307  ga  yerga  kartoshka,  2697  ga  yerga  ozuqa 

ekinlari  ekiladi.  Koʻp  yillik  daraxtzorlar  4686  ga  (shundan,  bogʻlar  1446  ga, 

tokzorlar 2490 ga, tutzorlar 692 ga).  

Tayloq  tumanining  ijtimoiy-iqtisodiy  ko‗rsatkichlari  Samarqand  viloyatining 

o‗rtacha  ko‗rsatkichlari  bilan  taqqoslangan  qiyosiy  ma‘lumoti  2.1.1-jadvalda  

keltirilgan