Ish stolida yuqoridagilardan tashqari ish natijalarini qayd etish uchun laboratoriya jurnali bo’lishi mumkin

I GURUH KATIONLARI. KUCHLI ELEKTROLITLAR NAZARIYASI. BIRINCHI ANALITIK GRUPPA KATIONLARINING TIBBIYOTDAGI AHAMIYATI. BIRINCHI ANALITIK GURUH KATIONLARI ARALASHMASINING ANALIZI

 

Birinchi analitik guruh kationlarining tibbiyotdagi ahamiyati

Inson organizmida bo’ladigan barcha asosiy jarayonlar: ovqat hazm bo’lishi, nafas olish, asab impulslarining uzatilishi va hokazolar ionlarning ishtirokida sodir bo’ladi.

Birinchi analitik guruh kationlari tibbiyotda juda katta ahamiyatga egadir. Natriy va kaliy ionlari odam organizmidagi barcha to’qimalarda bo’lib, fiziologik suyuqliklar tarkibiga kiradi. Natriyli tuzlar: NaCl, Na₃PO₄ va Na₂CO₃ hujayradan tashqari suyuqliklar: qon plazmasi, limfa va ovqat hazm qiladigan shiralarda bo’ladi.

Natriy xloridning 0,9% li izotonik (fiziologik) eritmasi qonning osmotik bosimini mo’tadillashtirish uchun venaga yuboriladi. 3; 5 va 10% li gipertonik eritmasi esa yiringli yaralarni yuvish, kompress qilish, shamollaganda tomoq yo’llarini chayish, xirurgik bog’lamlar qo’yish hamda vanna qabul qilish uchun ham qo’llaniladi.

Suvda ftor konsentratsiyasi 0,5 mg/l dan kam bo’lganda va tish karesining oldini olish uchun natriy ftorid NaF ishlatiladi. Glauber tuzi Na₂SO₄·10H₂O susaytiruvchi, natriy bromid NaBr asab tizimini tinchlantiruvchi vosita sifatida foydalaniladi. Me’da shirasining kislotaliligi oshganda, oshqozon va o’n ikki barmoq ichak yarasida ichimlik sodasi NaHCO₃ antatsid vosita sifatida qo’l-laniladi.

Natriy tiosulfat Na₂S₂O₃ ·5H₂O mishyak, simob, qo’rg’oshin birikmalari, sianid kislota va uning tuzlari, yod va brom tuzlari bilan zaharlanganda ziddizahar (antidot), allergiya, artrit va nevrologiyaga qarshi vosita sifatida hamda qichima kasalligini Demyanovich usuli bilan davolashda ishlatiladi.

Kaliy ionlarining natriy ionlaridan farqi shundaki, ular hujayraning ichida bo’ladi va ayrim biokimyoviy jarayonlarda muhim rol o’ynaydi. Qonda ma’lum miqdordagi kaliy ionlarining bo’lishi yurakning mo’tadil ishlab turishi uchun zarurdir.

KCl boshqa kaliy tuzlari kabi diuretik xossaga ega. U yurak aritmiyasida ishlatiladi. NaI va KI gipertireoz va endemik bo’qoq hosil bo’lishining oldini olish va davolashda qo’llaniladi.

Tarkibida NaBr va KBr bo’lgan preparatlar tinchlantiruvchi vosita sifatida ishlatiladi.

Kaliy permanganat KMnO₄ ning 0,1—0,5% li suvdagi eritmasi yaralarni yuvishda, 0,01—0,1% li eritmasi og’iz va tomoqni chayishda, 2—5 % li eritmasi yara va kuygan teri sirtiga surtish uchun antiseptik vosita sifatida ishlatiladi. Bundan tashqari, KMnO₄ ning 0,02—0,1% li eritmasidan zaharlanganda oshqozonni yuvish uchun ham foydalaniladi. Tibbiyotda novshadil spirti nomi bilan yuritiladigan ammoniy gidroksidi NH₄OH ammiakning 10% li suvdagi eritmasi bo’lib, odam hushidan ketganda hushiga keltiruvchi vosita sifatida ishlatiladi. Ammoniy tuzlari va ammiak gazi oqsil moddalarining chirishi natijasida hosil bo’ladi. Suv havzalarida ammoniy ionlarining bo’lishi, suv ifloslanganligidan darak beradi.

Natriy, kaliy va ammoniy kationlari dorivor moddalar sifatida ishlatiladigan ko’pchilik organik kislotalar tuzlari tarkibida ham bo’ladi.