Ish va issiqlik miqdori. Termodinamikaning 1-qonuni. Ideal gazlarning issiqlik sig’imi. Qaytar va qaytmas jarayonlar •



Download 88,88 Kb.
bet3/4
Sana13.07.2022
Hajmi88,88 Kb.
#785234
1   2   3   4
Gaz molekulalarining o’rtacha tezliklari. Eng ehtimolli tezlik, o’rtacha arifmetik tezlik, o’rtacha kvadratik tezlik. Gaz molekulalarining tezligini o’lchash. Shtern tajribasi.

1920 yilda nemis fizigi Shtern gaz molekulasini tezligini o‘lchash bo‘yicha tajriba o‘tkazdi. Shtern tajribasida qo‘llanilgan qurilma o‘qlari ustma – ust tushadigan tarzda bir – birining ichiga joylashtirilgan ikki A va B silindrdan iborat.


Silindrning o‘qlari (00’) bo‘ylab, platina sim o‘tkazilgan. Simning usti kumush bilan qoplangan. A silindrning radiusi kattaroq B silindrning ichiga joylashtirilib, bu butun sistema havosi so‘rib olingan shisha balon ichiga joylashtiriladi. A silindr devoridan 0,1 mm li tor tirqish ochilib, platina simidan tok o‘tkaziladi. Buning natijasida sim qiziydi va temperaturasi 12000S gacha etkaziladi. Bunda sim sirtidagi kumush parlanib, tirqish orqali o‘tib, A nuqtada oq dog‘ hosil qiladi. So‘ngra A va B silindrlar 1500 chastota bilan aylantiriladi. Bu holda kumush molekulasi polasa hosil qilib tarqaladi. Bu holda kumush atomlari tirqishdan chiqib, tashqi silindr devoriga etib kelgunicha devor biror ΔS masofaga siljib qoladi. Qurilmaning aylanma harakat burchak tezligi –ω , tashqi silindr radiusi – R va ichki silindr radiusi –r ni bilgan holda ΔS =ωRΔt (1) ni topamiz.
Shtern tajribasi - gaz molekulalarining issiklik harakati tezligini aniqlaydigan tajriba. O. Shtern amalga oshirgan (1920). Gazlarning kinetik nazariyasi asoslari toʻgʻriligini asoslagan. Tajribada sirti kumush qatlami bilan qoplangan platina simni elektr toki bilan qizdirilganda kumush atomlarining bugʻlanishi natijasida hosil boʻlgan gazdan foydalanilgan. Bugʻlangan kumush atomlari qarshiliksiz harakatlanishi uchun qizdiriladigan sim havosi soʻrib olingan idishga joylashtirilgan. Atomlar dastasini hosil qilish uchun ularning yoʻliga ingichka tirqishli toʻsiq qoʻyilgan. Kumush atomlari tirqish orqali oʻtib, jez plastinaga tushgan va tirqish qarshisida ingichka kumush iz koʻrinishida oʻtirgan. Maxsus asbob yordamida butun qurilma jez plastina sirtiga parallel yoʻnalgan oʻq atrofida katta burchak tezlik bilan aylantirilganda atomlar harakatining turli tezliklariga toʻgʻri keladigan atomlar soni turlicha

boʻlishi sababli, kumush iz yoyiladi va uning qalinligi ham turlicha boʻladi. Qatlamning eng qalin sohasiga eng katta ehtimolli tezlik bilan harakatlanayotgan atomlar oʻtiradi. Tajribada aynan shu eng katta ehtimolli tezlik aniqlangan va uning qiymati nazariy hisoblangan qiymat bilan mos tushgan.

Download 88,88 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish