Ishlab chiqarish jarayoni hisobi

8-operatsiya. Ishlab chiqarishga materiallar haqiqiy tannarxi
bo‘yicha ombordan berildi va sarflandi.


Ushbu xo‘jalik muomalasining iqtisodiy mohiyati materiallar
sarflanishidan iborat. Shuning uchun ularning omborda kamayishini aks
ettirish kerak. 1010-«Xomashyo va materiallar» schoti aktiv schot
bo‘lganligi uchun materiallarning hisobdan chiqarilishini ushbu schot
kreditida ko‘rsatish lozim. Ayni vaqtda sarflangan materiallar qiymati
korxonaning mahsulot ishlab chiqarishga doir joriy xarajatlarining bir
qismi hisoblanadi. Ishlab chiqarish jarayoni yakunlanganidan so‘ng
ushbu materiallar qiymati boshqa xarajatlar bilan birgalikda
tayyorlangan mahsulotning ishlab chiqarish tannarxini tashkil etadi.
2010-«Asosiy ishlab chiqarish» schoti aktiv bo‘lib, ishlab chiqarishga
sarflangan materiallar qiymati uning debetida, har bir analitik schot,ya’ni «A» va «B» mahsulot bo‘yicha alohida aks ettirilishi lozim.Sarflangan materiallar asosiy xarajat bo‘lganligi uchun ular har birmahsulot tannarxiga bevosita qo‘shiladi.
Umum ishlab chiqarish ehtiyojlari uchun materiallar asosan ishlab chiqarishni tashkil etish va boshqarish bo‘yicha sarflanadi. Ularning shakllanishi 2510-«Umumishlab chiqarish xarajatlari» schotining debeti bo‘yicha amalga oshiriladi. Bu schot aktiv va yig‘ib-taqsimlovchi schot hisoblanadi. Ushbu muomala buxgalteriya hisobi schotlarida quyidagicha aks ettiriladi:


9-operatsiya. Materiyallar qiymatidagi farqlarning oy davomida sarflangan materiallarga tegishli summasi hisobdan chiqarildi. Bu hisobot davrida sarflangan materiallarning haqiqiy tannarxini hioblash maqsadida amalga oshiriladi.
1610-«Materiallar qiymatidagi farqlar» schoti bo`yicha hisobot
oyidagi farq summalar 4200 so‘mni tashkil etgan. 1010 - «Xomashyo
va materiallar» schoti bo‘yicha materiyallarning shartnoma qiymati mos
ravishda - 100000 so‘m. Bundan farq summasining o‘rtacha foyizi
quyidagicha:

Yuqorida keltirilgan hisoblangan va taqsimlangan ish haqi summalari materiallar olib borilgan schotlarga debetlanishi zarur.

Chunki bu ham korxonaning hisobot davridagi joriy xarajati hisoblanadi.
Ayni vaqtda korxonada hisoblangan, lekin to‘lanmagan ish haqi summasi bo‘yicha o‘z xodimlari oldida majburiyat yuzaga keladi. Bu qarz mablag‘larining manbasi hisoblanadigan kreditorlik qarzidir.Shuning uchun 6710-«Mehnat haqi bo‘yicha xodimlar bilan hisoblashishlar» schotining kreditida mehnat haqi bo‘yicha kreditorlik qarzi ko‘payadi. Ushbu xo‘jalik muomalalari buxgalteriya hisobi schotlarida
quyidagicha aks ettiriladi:
Debet 2010-«Asosiy ishlab chiqarish» schoti – 280 000 so‘m.
Shu jumladan:
a) «A» mahsulotni ishlab chiqarish uchun – 130 000 so‘m
b) «B» mahsulotni ishlab chiqarish uchun – 150 000 so‘m
Debet 2510-«Umumishlab chiqarish xarajatlari» schoti – 20 000 so‘m
Kredit 6710-«Xodimlar bilan ish haqi bo‘yicha
hisoblashishlar» schoti 300 000 so‘m