Isitma chiqishi: uni tushirish usullari, turlari, tana harorati normasi

UMUMIY MA’LUMOT

Gangrena — tana yoki a’zo qismlarining o’lishi (nekrozi) hisoblanib, bunda zararlangan to’qimalarning rangi xarakterli ravishda o’zgaradi. Gemoglobin parchalanishi va temir sulfidi hosil bo’lishi tufayli to’qimalar qora, ko’kimtir yoki to’q jigarrangga tusga kiradi.
Gangrena har qanday to’qima va organlarga ta’sir qilishi mumkin, biroq tananing ko’pincha distal (markazdan uzoqroq) qismlarida rivojlanadi.
To’qimalar nekrozi qon ta’minotining to’xtashi, keskin yomonlashishi yoki hujayralarning buzilishi natijasida yuzaga keladi. Bu holda patologiya rivojlanishining sababchilari juda turlicha bo’lishi mumkin — mikroblar ta’siri, allergiya, haddan tashqari qizish yoki sovish natijasidagi shikastlanish.

SABABLARI

Gangrena to’qimalariga toksik, kimyoviy, mexanik, nurlanish, elektr, issiqlik va boshqa omillarning bevosita ta’sir qilishi natijasida rivojlanadi. Patologiyaning barcha sabablarini to’rtta katta guruhga bo’lish mumkin.

JISMONIY TA’SIRLAR

• 
  Mexanik kuch — yetarlicha katta ko’lamli jarohatlar (yorilish yoki muzlashlar), bunda ko’plab hujayralar yoki hatto butun a’zolar shikastlanishi qayd etiladi.
  
• 
  Harorat ta’siri — temperatura + 60 °C dan yuqori yoki — 15 °C dan pastroq ko’rsatkichga yetganda. Birinchi holatda kuyish, ikkinchisida — muzlash sababli.
  
• 
  Elektr toki urishi paytida patologiya paydo bo’lishi mexanizmi kuyishdagi kabi: elektr toki kirish joyida harorat yuqori darajalargacha ko’tariladi.
  

KIMYOVIY TA’SIR

• 
  Kislotalar hujayra oqsillarining koagulyatsiyasini keltirib chiqaradi va quruq gangrena rivojlanishiga sabab bo’ladi.
  
• 
  Ishqorlar ta’siri ostida yog’larni sovunlanishi va oqsillarning erishi natijasida kollikvatsion nekroz (to’qima erishi) rivojlanadi, bu o’z tabiatiga ko’ra nam gangrenaga o’xshaydi.
  

INFEKTSION OMIL

Odatda gangrena o’q otish yoki chuqur pichoq jarohatlari, shuningdek, to’qimalar ezilishi, muzlashi va boshqa shu kabi holatlarda rivojlanadi. Ammo, oziqlanish buzilishi sababli, qandli diabet bilan og’rigan bemorlarda kichik yaralar yoki hatto lat yeyish oqibatida ham rivojlanishi mumkin.
Enterobakteriyalar, ichak tayoqchasi, streptokokklar, protea va klostridiyalar ham patologiyaga sabab bo’lishi mumkin. Ikkinchi holatda gazli gangrena rivojlanishi xarakterlidir.