Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali fakulteti kafedrasi ekologiya fanidan mustaqil ish

Ekologiyaning boshqa fanlar bilan aloqasi

• iqtisodiyot bilan aloqasi – tabiiy resurslardan va unumli foydalanish asosida iqtisodiy foyda ko`rish va ayni vaqtda muhitning ekologik vaziyatini qulay holda saqlashni o`rganish;
• kimyo fani bilan aloqasi – organiq va mineral moddalarning tabiatda aylanishini o`rganish;
• huquqshunoslik bilan aloqasi – tabiiy resurslardan foydalanishda huquqiy meyorni belgilash;
• konchilik fanlari bilan aloqasi – kon qidiruv ishlarida va konlardan foydalanishda muhitning ekologik muvozanatini saqlab qolish yo`llarini o`rganish.

Ekologiyaning bo`lim va tarmoqlari

• Umumiy ekologiya o`z navbatida quyidagi tarmoqlarga bo`linadi: faktoral ekologiya (autekologiya), populyatsion ekologiya (sinekologiya) va biogeotsenologiya.
• 1.Faktoral ekologiya organizmni o`rab turgan muhit faktorlarining organizmga ko`rsatadigan ta'sirini o`rganadi. Bu faktorlarga ekologik omillar deyiladi. Ekologik omillar 2 guruhga bo`linadi:
• abiotik omillar – bularga jonsiz tabiat omillari kiradi. Masalan, namlik, yorug`lik, harorat, havo va havo to`lqinlari, edafik, gidrofizik va gidrokimyoviy omillar.
• biotik omillar - bularga tirik tabiatning omillari, ya'ni o`zaro ta'sirda bo`ladigan organizmlar kiradi.
• 2.Populyatsion ekologiya bir turga mansub bo`lib, ma'lum bir maydoni egallagan o`zaro ta'sirdagi organizmlar tabiiy tuzilmalarining ya'ni polpulyatsiyalarning shakllanishi va dinamikasini o`rganadi. Populyatsiyalar hayotini o`rganish insonga tabiiy resurslardan oqilona foydalanish yo`llarini o`rganish imkonini beradi. Populyatsiyalar dinamikasidagi qonuniyatlarni o`rganish asosida inson ularning biologik mahsuldorligini oshirish sirlarini bilib oladi.
• 3.Biogeotsenologiya fani populyatsion ekologiyadan kelib chiqqan bo`lib, populyatsiyasidagi ta'limot asosida tabiatdagi ko`pgina murakkab jarayonlarni ya'ni biogeotsenozlarni o`rganadi. Bu fanga ilk bor rus olimi V.N. Sukachev 1940 y. asos solgan. Biogeotsenoz biosferaning kichik bir qismi bo`lib, u o`zining joylashgan o`rni, iqlimi, gidrologiyasi va biotik sharoitiga ko`ra bir xil bo`ladi.