Jamiyatda moddiy ne`matlarni ishlab chiqarish jarayoni mehnat quroli va mehnat buyumlaridan tashqari, bevosita jonli mehnat ham o`z ichiga oladi

7. MCHJ “OKANTUS – JANNAT” buxgalteriya bo`limida ish haqi to`lash hisobining xususiyatlari
“OKANTUS – JANNAT” korxonasi mas’uliyati cheklangan jamiyat bo`lib, 2007 – yil 18 – may № 002953 – 08 davlat ro`yhatidan o`tgan bo`lib, “Obod qishloq” davlat dasturi asosida qurilayotgan uylar va qishloq aholisini ichimlik suvi bilan ta’minlash ishlarini amalga oshiradi. Korxona, yuridik shaxs hisoblanib, o`zining mustaqil balansi, bank idoralarida hisob – kitob va boshqa jumladan, hisob raqamlariga, O`zbekiston Respublikasining Davlat gerbi va o`z nomi aks ettirilgan muhr va shtamplarga ega bo`ladi. Sudda da’vogar va javobgar bo`lib chiqishi mumkin. Buxgalteriya bo`limida asosan, shartnomalar, buxgalteriya hisobi hisobotlari, debitor va kreditorlar, pudratchilar bilan hisob – kitoblar va ishchilar bilan ish haqi bo`yicha hisoblashish ishlari amalga oshiriladi. Mehnatga haq to`lash hisobi har oyning boshida va oxirida amalga oshiriladi va nazorat qilib boriladi. Korxona shtat jadvalida 1 ta bosh buxgalter va 1 ta yordamchi buxgalter mavjud bo`lib, ish haqini hisobini yordamchi buxgalter yuritadi, bosh buxgalter esa uni nazorat qilib boradi. Korxona shtat jadvaliga asosan, 10ta ish o`rni mavjud. Korxonada 22 ta yollanma ishchi mavjud bo`lib, ularga mas’ul shaxs bo`lib brigadirlar hisoblanadi. Ish haqini hisoblashda avvalo, har oyda brigadier va mas’ul shaxslar tomonidan T-12 shakl ya’ni, tablel to`ldiriladi. Yollanma ishchilarga esa naryad asosida ish haqi to`lanadi, buning uchun har bir brigada boshlig`i raport yozishlari kerak bo`ladi. Korxonada ishchilar 5 kunlik ish kunida ishlashadi. Har bir bayram kunlarida korxona rahbarining buyrug`i va korxona moddiy holatidan kelib chiqilgan holda moddiy yordam va rag`batlantirish mablag`lari hisoblanadi. Korxonada kasaba uyushmasi mavjud bo`lmaganligi sababli ishchilardan 1 % lik ajratma ushlanmaydi. Korxonada 1ta aliment to`lovchi va 1ta kredit to`lovchisi mavjud. Ulardan har oyda oylik maoshlaridan ushbu ushlanmalar ushlab qolinadi. Ushlab qolimgan aliment summasi pochta orqali kerakli shaxslarga yuboriladi, pochta harajatlari ham ishchining oylik maoshidan ushlab qolinadi. Kredit summasi esa to`g`ridan – to`g`ri kredit olingan bankning hisob raqamiga o`tkaziladi.
O`zbekiston Respublikasi qonunchiligiga asosan, korxona har oyning 10 – sanasigacha ishchilarga ish haqining 40 % miqdorida avans beriladi. Qolgan ish haqi summasi esa oyning oxirida -to`lanadi. Ushlab qolingan soliq summalari esa, soliq idoralariga oyning 15 – sanasigacha o`tkaziladi va keying oyning 15 – sanasigacha daromad solig`i hisobotlari yuboriladi. Bu ishlarning hammasini bosh buxgalter nazorati ostida yordamchi buxgalter shug`ullanadi. Hisoblangan ish haqi summalari 6710 – hodimlar bilan hisob – kitoblar schotida hisobga olinadi. Ish haqi summasining 60 % i bank plastik kartasiga tushiriladi, qolgan 40%i esa naqd pul ko`rinishida beriladi. Ish haqi summasi plastik kartaga o`tkazilganda 5110 – hisob – kitob schoti kredetlanadi, naqd pul ko`rinishida berilganda esa 5010 – kassadagi pul mablag`lari schoti kredetlanadi. Korxonalar buxgalteriya hisobida harajatlar moddasidan foydalanilib, ish haqi hisobi va barcha ho`jalik muomalalari harajatlar tarkibiga kiritiladi va 2010, 2310, 2510, 2710, 9410, 9420 schotlarida aks ettiriladi. Ish haqini plastik kartaga o`tkazish jarayonida, korxona elektron bank hizmatlaridan foydalanganligi uchun elektron vedomost to`ldirilari. Kassadan naqd pul ko`rinishida berilayotganda esa, bankdan chek asosida olib kelingan pul, to`lov vedomosti orqali beriladi, ish haqini olayotgan ishchi to`lov vedomostiga ish haqini olganligi to`g`risida o`z imzosini qo`yib tasdiqlaydi.


XulosaHar