Жисмоний тарбия тизимида гимнастика. Укув саволлари



Download 62,5 Kb.
Sana24.02.2022
Hajmi62,5 Kb.
#204022
Bog'liq
Жисмоний тарбия тизимида гимнастика. Укув саволлари


Жисмоний тарбия тизимида гимнастика. Укув саволлари
Режа:
1. Гимнастиканинг вазифалари.
2. Гимнастиканинг методик хусусиятлари.
3. Гимнастика воситалари тавсифи.
4. Гимнастика турлари.
Адабиётлар:
1. Шимин А.М. Гимнастика.
2. Смогевский В.М. Гимнастика.
3. Орлов П.Н. Гимнастика.

Гимнастика - жисмоний тарбиянинг амалий ва универсал воситаларидан бири. У жисмоний тарбия, таълим, спорт тайёргарлиги, согломлаштириш, тиклаш ва даволаш, шунингдек амалий ишлаб чикариш ва мудофаа ащамиятига эга зарур малакаларни эгаллаш максадида кулланадиган узига хос машклар ва методик усуллар тизими. Гимнастика машгулотларида кулайлик, самарадорлик ва эмоционаллик боис умуман жисмоний тарбия учуй типик, бирок гимнастиканинг узига хос шаклларида амалга ошириладиган куплаб вазифалар хал этилади.


1. Организм шакл ва функицяларинн баркамол ривожлантириш, щаракат кобилиятларини такомиллаштириш, жисмоний сифатларни тарбиялаш максадида таълимий ривожлантирувчи таъсир курсатиш.
2. Организмнииг хаётий фаолиятини яхшилаш, толикишни тугатиш ва иш кобилиятини даволаш ва олдини олиш максадида согломлаштириш таъсири.
3. Салбий тайёргарликка кумаклашувчи хаётий мущим щаракаг куникма ва малакаларини тарбиялаш.
4. Шахснинг ахлокий, иродавий ва эстетик сифатларини тарбиялаш.
5.Турли даражада мураккаб спорт дастурларини узлаштиришдан иборат.
Жисмоний тарбия буйича давлат дастурлари гимнастикани болалар богчалари, мактаб, лицей ва коллеж укувчилари, ОУЮ талабалари, щарбий хизматчилар билан машгулотларнинг воситаларидан бири сифатида киритилишини кузда тутади. Гимнастиканинг турли шакллари: хотин-кизлар, ритмик, атлетик гимнастика, шейпинг, аэробика ва ш.к. оммалашиб кетган. У ёки бу машкни гимнастик машклар синишга киритиш имкониятни берадиган узига хос хусусият, аввало, катьий белгиланган щаракат дастури шароитида координацион ва бошка щаракат кобилиятлари шакллантиришдир. Дастлабки ва охирги щолат, харакатлар йуналиши ва аплитуда мушак щаракатлари щарактери аник
курсатилган.
Гимнастиканинг методик хусусиятлари куйидагилар:
1. Организмга хар томонлама таъсири.
Таянч - щаракат аппаратининг барча аъзоларига организмнинг турли системалари функционал холати ва хаётий фаолият даражасига жисмоний сифатлар: куч, чакконлик, тезлик, чидамлилик, нозикликка таъсир этувчи машклар тайинланади.
2. Машклар - гимнастика воситалари хилма-хиллиги. Гимнастиканииг ноёблиги унинг воситалари турли машкларнинг амалда чексиз эканидир. Жисмоний тарбия ва спорт ривожланишнинг исталган воситаларини гимнастиканинг тегишли (согломлаштириш, амалий, спорт щарактеридаги) машкларни турли даражада инстенсив куллаш билан хал этиш мумкин. Энг оддий олдинга эгилишни дастлабки холат билан турли - туман уйлаш мумкин.
3. Машкларнинг сайланма таъсири. Тез-тез юзага келадиган маълум сифатларни ривожлантириш, мушакларнннг айрим гурущини мустащкамлаш, организмнинг кайсидир функцияларини профилактикалаш ва тиклаш билан боглик муайян вазифаларинн гимнастик машклар ва уларни куллаш методикаси хисобига щал килса булади. Бу имкониятлар даволаш жисмоний тарбия, махсус тайёргарлик, спортнинг бошка турларида кенг кулланади.
4. Машгулотларнинг регламентланиши ва юклама аник бошкарилиши.
Гимнастика методикаси нафакат характерлар дастурини катъий роегламентлаш, балки машгулотларни ташкил этишда нисбатан катъий чеклашлар, машкларни дозалаш ва юкламани бажариш билан характерли. Нафакат щаракат бажариш, балки шахснинг ащлокий ва иродавий сифатларини тарбиялаш, таълимни нндивидуаллаштириш, жамоа булиб щаракатланиши. куллаш билан боглик куплаб педагогик вазифалар дарс шакли боис муваффакиятли амалга оширилади,
Дарс шаклидаги машгулотлар залда интизомни саклаш, уз щаракатларини (ёрдам курсатиш ва эщтиёт чорасини курсатишда) уртоклариники билан мувофиклашни талаб этади. Юкламани бошкариш машклар, уларни алмаштириш, такрорлар микдори, суръатини узгартириш, мураккаблаштириш хисобига таъминланади. Машкларни мураккаблаштириш ва узгартириш, айнан бир хил машкларни турли мАксадларда куллаш, масалан, белгилар буйича сакрашни, болалар кучларини щаракат аниклиги Билан мувофиклаштиришда кулланади. Айни шу машкни щаракатли уйинларда, машгулотга кизикишни орттириш, эстафета ёки мусобакалар чогида иродавий сифатларни тарбиялаш максадида куллаш мумкин. Айни бир машкни бажаришда жисмоний сифатларни ривожлантириш ёки бажариш сифатини такомиллаштириш билан боглик эстетик пландаги вазифалар долзарблаштириши мумкин. Шундай килиб, гимнастиканинг методик хусусиятлари жисмоний тарбияда дастлаб "гимнастика методи" сифатида юзага келган катьий регламентланган машгулот методининг кенг имкониятларидан далолат беради.
Гимнастика воситалари тавсифи.
Гимнастика воситаларинн куллашнинг уч асосий йуналиши мавжуд:
1. Гимнастик машклардан инсоннинг умумий жисмоний ривожланиши (жисмоний сифатлар ривожланиши даражасини ошириш) жараёнида фойдаланилади.
2.Гимнастика машкларидан мещнат ва кундалик амалиётда зарур куникмалар шакллантиришда фойдаланилади.
3. Мураккаб гимнастика машклар интенсив жисмоний тайёргарлик ва спорт амалиёти жараёнида узлаштирилади. Гимнастика машклар - воситлари куйидагича гурущланади:
1. Саф машклари.
2. Умумривожлантирувчи машклар. (УФМ).
3. Амалий машклар.
4. Эркин машклар.
5. кадимий гимнастика машклари.
6. Акробатик машклар.
7. Сакраш.
8. Снарядларда машклар.
2. Умумривожлантирувчи машклар - координацион мураккаб турли машкларни ривожлантириш, жисмоний сифатларини такомиллаштириш, элементар харакат куникмаларни эгаллаш, турли предметлар (туп, арконга, таек, гонтел) билан ва гимнастик тригонометрлар ёрдамида молик бажаришни эгаллаш максадида фойдаланилади.
3. Амалий машклар - Гимнастиканинг мущим щаракат куникмалари ва атроф мущит фаол узаро таъсир малакаларини шакллантирувчи воситалари. Бу машклар махсус жищозлар: аркон, шест (лангар чуп), уриндик, деворга, гимнастик шащарчалардан фойдаланиб борилади, улар гимнасгик уйин ва эстафеталар, тусикли йулкадан утишда асосий щисобланади.
4. Эркин машклар спорт гимнастикасида гимнастик кул кураш турларидан бири. Умумривожлантирувчи щарактерга эга. Координация кобилияти, чидамлиликни ривожлантириш воситаси саналади.
5. Турда Бадиий гимнастика машкларидан хотин-кизлар билан машгулотларда фойдаланилади. Бадиий гимнастика воситаларига хос -элементлари щам киритилади.
Айрим машк ва комбинацияларни мусика журлигида бажариш щаракатлар пластиклиги ва ифодалигини ривожлантириш, эстетик сифатларини тарбиялашнинг самарадор воситасидир.
б. Акробатик машклар жисмоний сифатларини ривожлантириш, катьият ва мардликни тарбиялашнинг амалий воситаси турли щаракатлар, айланишлар маконда ориентирланишни яхшилайди, ички аъзоларнинг функционал баркарорлигини орттиради. Акробатик машкларнннг кулай ва доимий мураккаблаштириб бориш имконига эга экани уларни умумий ва амалий жисмоний тайёргарликда, щар хил спорт куллаш учун асос булади. Акробатиканинг спорт шакллари у ёки бу машклардан иборат:
сакраш, баланслаш, жуфтлик машклари, гурущ пирамидалари ва 7. Сакраш (таянч билак ва таянчсиз) оддий сакрашдан фаркли уларок, куллар ёки оёклар билаи итарилгач парвознинг ифодали фазоси билан щарактерли. Тезлик - куч сифатларини ривожлантиради, щаракат аниклиги, чакконлик, иродавий сифатларни тарбиялайди. Машгулотларда сакраш жисмоний тайёргарлик, амалий малака ва куникмалар (тойда сакраш, тусик оша сакраш) шакллантириш воситаси сифатида кулланилади. Спорт гимнастикасида таянч билак сакраш мусобакалар дастурига киритилган.
8.Снарядлардаги машклар таянч шароитлари узгачалигини ва
алощида тана щаракатлари билан щарактерли, улар снаряд конструкцияси билан белгиланади. Спорт гимнастикасида снарядларига ажратиладн. Бу ажратиш снарядлардаги машклар согломлаштириш - амалий йуналишдаги гимнастикада машк бажаришини кузда тутсак шартли щисобланади, - Масалан, туткичлари булган отда куплаб умумривожлантирувчи машкларни, (масалан, олдинга, оркага эгилиш, сакраб тушишлар) бажариш мумкин. Снарядлардан фойдаланишига бу каби ёндашув уларни куллаш диопозонини кенгайтиради. Улар турли ёш, турли тайёргарликдаги шахслар фойдаланиши учун кулай.
Снарядлардаги машклар шакли, мураккаблик даражаси, организм таьсир щарактерига кура жуда хилма-хил. Улар одатда, таянч-харакат аппаратига сезиларли юклама беради, демак, снарядлардаги машклар мускулатура, айникса куллар, елка камари мушакларини сезиларли ривожлантиради, зеро куплаб элементлар кулга таяниб ё осилиб бажарилади. Бир пайтда бир гурух шахслар шугулланиши имконини берадиган снарядлар конструкциялари ишлаб чикилган булиб, уларда тезда урнатилади ва трансформацияланади.
Гимнастика воситалари арсенали булган анъанавий гимнастик снарядлар каторида кейинги йилларда куплаб умумривож-лантирувчи машкларни бажариш имконини берадиган (жумладан уй шароитида щам) тренажер ва курилмалар яратилмокда. Гимнастика турлари.
Машклар - гимнастика воситаларининг куплаб турлари мавжудлиги, улардан фойдаланиш куп киррали экани гимнастика турлари фаркланишига асос буладн. Жисмоний тарбия вазифаларига кура 1984 йилда тасдикланган гимнастиканинг турли гурухлари:
1. Тарбияловчи ривожлантирувчи тур. Асосий ва амалий гимнастика куп сонли воситаларини узок муддат режали жисмоний тарбия максадида куллаш билан боглик булиб, давлат дастурлари билан таъминланади. Гимнастиканинг бу каби махоратини мусобака таянч турлари ёрдамида болалар, усмирлар, ёшлар умумжисмоний тайёргарликнинг тобора юкори даражасига эришади. Амалий ва касбий - амалий характердаги мухим харакат малакалари ва куникмаларини эгаллайди.
2. Согломлаштириш турлари - гигиеник гимнастика ва унинг шакллари ахолининг кенг катламларини жисмоний тарбиялаш учуй фан меъёри саналади, организмнинг оптимал функционал холатини таъминлайди, иш кобилиятини тиклайди, эмоционал тонусни кутаради. Давлат гимнастикаси ва унинг шакллари хам гимнастиканинг мазкур тури гурухига мансуб.
3. Гимнастиканинг спорт турлари. Спортнинг алохида турлари сифатида мавжуд. Булар икки кичик гурух: оммавий - спорт ва спорт турларга булинади. Юксак спорт махоратни эгаллаш ва маъсулиятли мусобакаларда катнашишга каратилган дастурларнинг ёшга оид кийинчиликлари йил давомида махсус интенсив тайёрланишни талаб этади. Спортнинг бу турига индивидуалл кобиляитларида зарур булади, бу шугулланув-чиларнинг максади танлови учун асосланади.
Оммавийликка эришиш, спортнинг мазкур турига кизикувчиларнинг барчасини жалб этиш максадида "Б" тоифа тасниф дастурлари ва машклари болалар ва катталар учун ишлаб чикилган.
Шундай килиб, назарий ва методик жихатдан асосланган гимнастиканинг мазмун ва йуналганликка кура куплаб турлари уларни жисмоний тарбия учун хос тоифа вазифаларини хал этишда куллаш имконияти беради.
Гимнастиканинг методик хусусиятларини билан белгилана-диган универсаллиги, восита ва турлари хилма-хиллиги уни исталган тоифа шахслар билан олиб бориш имконини беради, уни жисмоний тарбия тизимининг мухим ва тенгсиз воситасига айланади.
Жисмоний тарбия восита ва методларининг ягона тузилиши мавжуд. У уйинлар, гимнастика, спорт ва туризмдан иборат. Бир-биридан утказиш шартлари ва жисмоний машклар турларига ифодаланиши билан фарк килсада, улар органик бирликда мавжуддир. Гимнастика жисмоний тарбиянинг асосий воситаси ва методи снфатида ажратилади.
Демак, гимнастиканинг таянган жисмоний машклар ва илмий асосланган усуллар тизими булиб, харакат кобилиятларини такомиллаштириши ва шугулланувчиларни согломлаштиришга
чакирилган. Унинг асосий вазифалари:
1. Организм шакл ва функцияларнни баркамол ривожлантириш, жисмоний кобилиятларни хар томоилама такомиллаштириш, саломатликни мустахкамлаш, кишиларнинг ижодий хаётини узайгириш.
2. Хаётий мухим малака, куникмаларини шакллантириш.
3. Ахлокий, иродавий ва эстетик сифатларини тарбиялашдан иборат.
Адабиётлар:
1. Смоленский В.М. Гимнастика ва дарс бериш методикаси дарслик..
2. Орлов П.Н., Коряковский И.М. Гимнастика: дарслик.
3. Жисмоний тарбия назарияси ва методикаси.
"Мактабда гимнастика машулотлари ташкили, мазмуни ва методикаси".
4. www.ziyonet.uz



Download 62,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish