Jumaboyev Doston reja

Jumaboyev Doston

REJA

	KIRISH
	VODOROD SAQLASH USULLARI
	MODELLASHTIRISH USULLARI VA TAFSILOTLARI
	NATIJALAR VA ULARNING TAHLILI
	XULOSA

VODOROD ENERGETIKASI VA UNING AHAMIYATI

Havodagi CO2 miqdorining o‘zgarish dinamikasi
Global isishning O‘zbekistonga ta’siri
O‘rtacha yillik harorat o‘zgarish dinamikasi
Harorat, oC

VODOROD ENERGETIKASI VA UNING AHAMIYATI

SOLISHTIRMA ISSIQLIK SIG‘IMI YUQORI 120-142 MJ/KG

EKOLOGIK TOZA

QAYTA TIKLANUVCHAN VA BARQAROR

QAZILMA BOYLIKLAR NARXI O‘ZGARISHINING TA’SIRI JUDA KAM

ZARARLI GAZLARDAN (CO va CO2) HOLI

VODOROD SAQLASH USULLARI

Vodorod saqlash texnologiylari
Fizik usul
Kimyoviy usul
Gibrid (aralash usul)
O‘ta siqilgan vodorod
Suyultirilgan vodorod
Siqilgan vodorod
Qattiq holda saqlash
Kimyoviy saqlash
Fiziosorbsion materiallar
Kompleks gidridlar
Metall gidridlar
Qaytariluvchi gidridlar
Natriy borgidrid
Suyuq organiklar
Ammiakli bor
Alyuminiy gidrid
Quyi temperaturadagi absorbsiya

vodorod saqlash usuli		nisbiy sig‘im, wt.%	hajmiy sig‘im, g/l
fizik usul	siqilgan (350 bar)	2,8-3,8	16-18
	siqilgan (700 bar)	2,6-4,4	19-25
	suyuq	4,8-6,8	31-39
kimyoviy usul	murakkab gidrid	1,9-2,5	16-28
	uglerod (g‘ovakli)	2,9-3,1	13-15
	kimyoviy gidrid	2,6-3,5	22-29
gibrid usul	krio-siqilgan	5,0-5,8	28-38

Nisbiy sig‘im
Hajmiy sig‘im

Tadqiqot maqsadi:	Uglerod nanonaychasi (UNN) da vodorod saqlash jarayonini komyuterda modellashtirish orqali sistema vodorod saqlash sig‘imini samarali oshirish sistema vodorod saqlash sig‘imining endoedral nikel atomlariga bog‘liqligini o‘rganish UNN va nikel atomlari orasidagi o’zaro ta’sirni baholash Vodorod molekulasining UNNdagi fizisorbsiyasi va xemisorbsiyasini tahlil qilish
Tadqiqot obekti:	turli xirallikdagi bir qavatli uglerod nanonaychalari vodorod atomi va molekulasi endoedral nikel atomlari
Tadqiqot vazifasi:	adabiyotlar asosida modellashtirish uchun zaruriy parametrlarni tanlab olish UNNlarni olish va tegishli haroratgacha isitish jarayonini modellashtirish nikel atomlarining UNN ichki devorlari bilan ta’sirini o‘rganish nikel atomlarining UNNdagi vodorod fizisorbsiyasiga ta’sirini o’rganish nikel atomlarining UNNdagi vodorod xemisorbsiyasiga ta’sirini o’rganish

MODELLASHTIRISH METODI

Molekulyar dinamika
(MD)
ReaxFF
potensiali
MESO
ReaxFF
…
DIZAYN
KM
MD
ab initio
DFT
HF
Empirik potensial
Vaqt
10-10 m
10-15 s
km
O‘lcham
yil
Elektronlar
Kimyoviy
bog‘lanish
Atomlar
Molekulalar
hosil bo‘lishi
Empirik metodlar:
- katta o‘lchamli sistema
- qattiq bog‘lanish
Kvant metodlar:
- reaksiyalar
- ko‘p vaqt, faqat kichik sistemalar uchun
Kimyoviy bog‘lanishlarni katta sistemalar uchun boshqarish

Hisoblashlar MD ga asoslangan LAMMPS dasturlash paketi orqali amalga oshiriladi

units real
dimension 3
boundary p p p
atom_style charge
read_data cnt_after_berendsen.dat extra/atom/types 1
mass 2 1.0080
pair_style reax/c control checkqeq yes
pair_coeff * * ffield C H
fix 1 all qeq/reax 1 0.0 10.0 1.0e-6 reax/c
neighbor 2.0 bin
neigh_modify every 2 delay 0 check yes
timestep 0.1
thermo 10000
thermo_style custom step temp
group depositUnGr empty
region myreg1 cylinder z 6.38 6.38 20 EDGE EDGE side in
region myreg2 cylinder z 6.38 6.38 10 EDGE EDGE side out
region depositUnReg intersect 2 myreg1 myreg2
create_atoms 2 single 14.00 14.00 12.2
fix 2 all nve
fix 3 all temp/csvr 300.0 300.0 10.0 1215452
fix 4 depositUnGr deposit 300 2 20000 215454 region depositUnReg