K. Q. Mamedov pedagogika fanlari doktori, professor; aj. Soatov pedagogika fanlari nomzodi

Nuqsonli  bolalar  ta’lim-tarbiyasi  bilan  shug‘ullanuvchi  muassasalar
Nuqsonli  bolalarning  atroflicha  rivojlanishida  ijtimoiy  ta ’lim-tarbiya 
nihoyatda  katta  aham iyatga  ega.  Y U N E S K O   m a’lum otlariga  ko‘ra, 
nuqsonlilarning uchdan birqism igina maxsus ta’lim-tarbiyagajalb qilingan. 
Chili,  G retsiya,  Italiya,  Peru,  Turkiya,  G o n d u ras  va  boshqa  ayrim 
mamlakatlarda aqli zaif bolalar ta ’lim-tarbiyasi  majburiy emas. Aqli zaiflar 
bilan  shug‘ullanish  qonuniy  y o ‘l  bilan  belgilangan  m am lakatlardan 
hisoblangan:  A Q SH da—20—25  foiz,  K an ad ad a-4 0   foiz,  Fransiyada— 
25  foiz,  Yaponiyada—3,2  foizgina  bolalar  maxsus  ta ’lim  bilan  qamrab 
olingan.
Nuqsonli  bolalarning  ta ’lim-tarbiyasidagi  asosiy  qiyinchilik  nuqsonni 
aniqlashdan  iborat.  Mutaxassislaming ta ’kidlashicha,  0—2 yoshda  15,2  foiz, 
maktabgacha yoshda  17,7 foiz,  kichik maktab yoshida esa 49,6 foiz nuqsonli 
bolalar aniqlanar ekan (Goldovskaya Т.  I., Timofeyeva L.  I.,  1970). Shundan 
ko‘rinib  turibdiki,  o ‘n  yoshli  bolalar  orasida  ham  20  foizga  yaqin  nuq- 
sonlilar  u c h ra r  ekan.  B uning  sabab larid an   biri  tashxis  ishlarining 
takomillashmaganligi, yetarli, ishonchli psixologik-pedagogik uslubiyotlaming 
yetishmaslifidir.
Nuqson/ bolalarga ijtimoiy ta ’lim-tarbiya berish ishlari  respublikamizda 
keyingi  20  уЛ  ichida  birm uncha  takomillashdi.  Xalq  maorifi  qonunida 
ta’kidlanishicha,  «o‘zlarining jismoniy va  mhiy nuqsonlari asosida umumta’lim 
maktablarida  ta’lim-tarbiya  olishga  qodir  bolmagan  bolalar  uchun  maxsus 
umumta’lim maktablari va maktab-intematlari tashkil etiladi.  Bu muassasalarda
35

---