Картографик белгилар ва уларни қўлланилиши Бир жойга тегишли диаграммалар



Download 1,61 Mb.
Pdf ko'rish
Sana21.02.2022
Hajmi1,61 Mb.
#22456
Bog'liq
kartografik belgilar va ularni qollanilishi



Картографик белгилар ва 
уларни қўлланилиши 
Бир жойга тегишли диаграммалар 
усули. Ареаллар усули. Усулнинг 
мохияти. Топографик ва мавзули 
карталарда ушбу усулни 
қўлланилиши 



Бу жойга тегишли диаграммалар усули ёрдамида 
карталарда тасвирланган вокеа ва ходисалар абсолют 
ва нисбий микдорларда курсатилиши мумкин. Микдорлар 
хар хил диаграммалар, шкалаларга булинган графиклар 
шаклида ифодаланади (46-шакл). Масалан, бирор 
жойининг уртача йиллик хаво харорати, ойлик ёгин-
сочин микдори, кор коплами калинлиги, дарёларнинг 
йиллик сув сарфи, шамолнинг кучи, йуналиши ва бошкалар 
шулар жумласидандир. Диаграммаларда микдор 
курсаткичларнинг узгаришини хам бериш мум-кин. Бир 
жойга тегишли диаграммалар асосида шу жой тугрисида 
зарур маълумот олиш мумкин. Масалан, Тошкент 
вилоятида жойлашган метеорологик станцияларнинг ва 
гидрологик постларнинг курсаткичлари асосида 
диаграмма тузилиб, шу х,удуднинг оби-хавоси ва сув 
тугрисида маълумотга эга булиш мумкин


Бир жойга тегишли диаграммалар усули. 




Ареаллар усули картографияда кенг ишлатилади (лотин-
ча «area» майдон, макон, худуд деган маънони англатади). 
Ареаллар усули билан тузилган карталар хам 
умумгеографик, хам мавзули карталардир. Топографик ва 
мавзули карталарда урмонзорларни, экинзорларни, кум 
босган ерларни тасвирлашда ареаллар усули куп 
ишлатилади. Ареаллар усули купрок, майдон ва макон 
билан безлик булганлиги учун купрок усимлик 
(геоботаник), зоогеографик, ландшафт ва геомор-
фологик карталарни тузишда ишлатилади. Бу усул 
тарихий карталарда хам фойдаланилади.




Бу усулида курсатилган вокеа ва хрдисаларни 2 хил 
рангда ёки чизикда бериш билан мазмунини бойитиш 
мумкин. Баъзан ареаллар усули, белгилар усулига ухшаб 
кетади. Лекин улар бир-биридан куйидаги хусусияти 
билан фарк килади. Масалан, Узбекистонда шоли 
экиладиган майдонлар бирорта чегара билан (чизик ёки 
нукта) ажратилиб, ичида ранг ёки белги берилса ареал 
усул булади. Агар шоли экиладиган ерлар шартли белги 
ёки бадиий белги билан ифодаланса, у вокеа майдони 
эмас, балки урни курсатилса, белгилар усули деб 
юритилади. 


Сифатли ранг усули 

Карталарда тасвирланаётган вокеа ва ходисаларнинг 
сифат курсаткичларининг, ранг ёки штрих чизиклар 
билан тасвирланишига сифатли ранг усули деб 
юритилади. 

Бу усулни майдонларни бир хил хусусиятларига кура бир-
биридан фарк килишга асосланади. Масалан, Узбекистон 
географик атласидаги (1999) Узбекистоннинг сиёсий-
маъмурий картасида ранглар билан вилоятларни ва 
Коракалпогистон хар хил ранглар билан бир-бирларидан 
ажратиб курсатилган. 


Сифатли ранг усули. 

Download 1,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish