«kimyotexnologiya» fakulteti oziq-ovqat texnologiyasi kafedrasi oziq-ovqat texnologiya asoslari fanidan

5- AMALIY MASHG’ULOT
PAXTA CHIGITIDAN FORPRESSLASH-EKSTRAKSIYALASH USULI BILAN MOY OLISHNING MODDIY HISOBI.
RAFINASIYALANGAN PAXTA MOYINING HISOBI
Topshiriq bo’yicha bizga paxta moyini qayta ishlash jarayonlarini hisoblash topshirilgan. Topshiriqga ko’ra sutkada 80 t paxta moyini rafinasiyalash, hidsizlantirish jarayonlarning hisob-kitobini amalga oshirish va mahsulot hamda xom ashyo balansini tuzish kerak.
Rafinasiyaning moddiy hisobi
Ishlab chiqarish quvvati – 80 t/sut;

1. 
   Kislota soni – 3,2 mg KON;
   
2. 
   Namlik va uchuvchan moddalar miqdori – x₁ = 0,3%
   
3. 
   Natriy ishqorining boshlang’ich eritmasi konsentrasiyasi:
   

a = 0,609 kg/l;
ρ = 1,449 kg/l

4. 
   Ortiqcha ishqor miqdori – 200% (u=3);
   

5. Ishchi ishqor konsentrasiyasi:
A₁ = 0,24 kg/l
Ρ₁ = 0,122 kg/l;

6. 
   Neytral yog’ning soapstokdagi miqdori, YO_n=23%;
   
7. 
   Quritilgan moy namligi – x₂ = 0,08%
   
8. 
   Gidratasiya jarayonigacha fosfatidlar miqdori – F₁=1,2%;
   
9. 
   Gidratasiya jarayonidan so’ng fosfatidlar miqdori – F₂=0,2 %;
   
10. 
    Gidratasiya jarayoni uchun suv sarfi – S=2%
    

Hisoblar 1 t xom (qora) moy uchun olib boriladi.
Gidratasiya jarayoni
Gidratasion cho’kmadagi fosfatidlar miqdori

Gidratasion cho’kma miqdoriga teng yog’ miqdorini o’zi bilan birga olib chiqib ketadi. Gidratasion cho’kmadagi chiqindi yog’ miqdori;

U holda gidratlangan yog’ning chiqishi quyidagicha;

Neytrallash jarayoni
1. Natriy ishqorining neytralizasiyaga sarflanadigan miqdori:

2. Ishqorning turli konsentrasiyalardagi sarfi:

Hajm bo’yicha esa:

3. Ishchi eritmaning massa bo’yicha sarfi:

Hajm bo’yicha esa:

Sutkalik sarfi:

4. Ishchi konsentrasiyani hosil qilishga sarflanadigan suv miqdori:

Natriy ishqorining ishchi eritmasi suv sarfi:

Natriy ishqori bilan birikkan yog’ kislotalari miqdori:

= 276 yog’ kislotalarining o’rtacha molekulyar og’irligi.
5. YOg’ kislotalarining neytrallangan moyda qolib ketadigan tuzlari, ya’ni sovun miqdori – 0,1%;

6. SHunday qilib, soapstok tarkibiga o’tadigan yog’ kislotalari miqdori:

7. SHuningdek, soapstok tarkibiga yog’ bo’lmagan yo’ldosh moddalar ham o’tadi va uning miqdori 0,7% atrofida, ya’ni Nk=7,0kg/t
8. Bog’langan yog’ kislotalari va yo’ldosh moddalarning chiqib ketadigan miqdori:

9. Sopstokdagi neytral moy miqdori o’rtacha 40% ni tashkil qiladi. Soapstokdagi umumiy yog’ miqdori:

10. SHundan neytral yog’ miqdori:

11. Ishqoriy rafinasiyadan keyingi qoladigan moy miqdori:

12. Soapstok miqdori: