Кириш. Мавзу Компьютер ха=ида асосий маълумотлар



Download 301,5 Kb.
bet4/26
Sana21.08.2022
Hajmi301,5 Kb.
#847431
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   26
Bog'liq
Êèðèø. Ìàâçó Êîìïüþòåð õà=èäà àñîñèé ìàúëóìîòëàð

Назорат саволлар:
1. Шахсий компьютер тарихига оид яна нималарни биласиз?
2. Шахсий компьютер =андай =урилмалардан иборат былиши мумкин?
3. «Очи= архитектуралар принципи» нимадан иборат эди?
4. Системали блок таркибига нималар киради?
5. Клавиатура нимага хизмат =илади?
6. Монитор (дисплей)нинг вазифаси нима?
7. =андай =урилмалар таш=и =урилмалар таркибига киради?
2-маъруза. Системали блок. Системали блокнинг ташкил этувчилари: системали плата (марказий процессор, тезкор хотира, доимий хотира
=урилмаси).
Маърузанинг ма=сади. Компьютернинг системали блоки билан батафсил танишиш, ундаги ташкил этувчилар хамда системали плата ха=ида сызлаб бериш.
1. Айнан системали блок компьютернинг энг мухим блоки былган учун уни батафсил кыриб чи=амиз. Аввал таъкидланганидек, системали блок компьютернинг асосий электрон =урилмаларини ыз ичига олади.
Шунинг учун у ШК энг мухим ташкил этувчиларидан бири саналади.
Системали блокнинг таркиби =уйидагича жойлашган:
1. Системали плата;
2. Дискюритувчи;
3. =атти= диск (винчестер);
4. Ток манбаси блоки.
Хар бирини бирма-бир кыриб чи=амиз. Системали плата бу-махсус материалдан ясалган пластина ва бу пластинада жойлашган микросхемаларни ызаро бо\ловчи электр (ток) ытказувчи йыллари билан =опланган. Системали плата ЭХМнинг энг мухим элементларини ызида са=лайди, чунончи:
-марказий процессор;
-тезкор хотира микросхемалари;
-доимий хотира =урилмаси;
-таймер (жойлаштирилган соатлар);
-кенгайтириш туташмалари ва бош=алар.
Энг мухим элементларидан бири-марказий процессордир.
Дастур билан берилган маълумотларни ызгартирадиган, хамма хисоблаш жараёнларини бош=арадиган хамда хисоблаш ишларига тегишли мосламаларнинг ызаро ало=асини ырнатадиган =урилма-процессор деб аталади. Процессорда арифметик ва манти=ий амалларни бажариш, хотирага мурожат =илиш, дастурда берилган кырсатмаларнинг берилган кетма-кетликда бажарилишини бош=ариш хамда асосий хотира ыртасида ало=а ырнатиш амалга оширилади.
Процессор катта интеграл схемалар асосида =урилади. Процессор компьютернинг асосий =урилмаларидан, яъни компьютернинг «юрагидан» иборат. Бир сыз билан айтганда, процессор компьютернинг барча ишини бош=аради ва барча кырсатмаларини бажаради. Я=ингача энг кып тар=алган компьютерлар INTEL фирмасининг 386 ва 486 серияли процессорлари хамда AMD ва CYRIX фирмаларининг шунга ыхшаш процессорлари базасидаги компьютерлар эди. Лекин улар тез эскирди ва хозирги чи=арилаётган компьютер PENTIUM оиласининг 133 МГц (секундига 133 миллион тебранишли) ва ундан ю=ори частотали, хамда PENTIUM II оиласининг 266 МГц частотали марказий процессорлари билан =урилади.
Системали платада жойлашган яна бир энг мухим элемент-тезкор хотира микросхемалари платаси.
3-расм. Тезкор хотира микросхемалари.
Тезкор хотира ёки тезкор хотира =урилмаси (ТХК) ызида айни ва=тда компьютер ишлаётган дастурлар учун маълумртлар шу билан
бирга ишнинг натижаси са=ланадиган микросхемалардан ташкил этади. Ток манбадан узилгач, тезкор хотирадаги ахборотлар ычиб кетади.
Системали платада жойлашган хотиранинг яна бир тури-доимий хотира =урилмаси (ДХ=) ёки доимий хотира (ДХ) деб аталади.
Доимий хотира BIOS (Basic Input-Output System-киритиш ва чи=аришнинг база системаси) номли заводда ёзилган бош=арув дастурлари тыпламини са=ловчи микросхема. Доимий хотирада са=ланаётган ахборотни тезкор хотирадагилардан фар=и шуки, компьютер ток манбасидан ычирилганда, улар са=ланиб =олиши билан фар=ланади. Ундаги ахборот бир марта заводда микросхема тайёрлаш мобайнида киритилади, уни ызгартириш мумкин эмас.
ДХ= (BIOS)-6y =уйидаги вазифаларни бажарувчи дастурлар тыпламидир:
компьютер манбага уланганда унинг хамма курилмаларини текшириш, хамда системали платада жойлашмаган компьютер курилмаларини,
масалан дискюритувчи ва винчестерларни бош=аришга имкон беради.
Таимер эса компьютердаги тыхтовсиз ишлаидиган электрон соат, ва=тни
ани=лаш учун хизмат =илувчи микросхема.
Кенгайтириш разъёмлари-компьютер имкониятларини кенгайтириб, унинг ёрдамида компьютерларга =ышимча =урилмалар уланади. Одатда кенгайтириш разъёмларида курилмани бош=арадиган алохида махсус платалар =ыйилади. Бундай платалар назоратчилар деб номланади (4-расм). Масалан, монитор ишини бош=арадиган плата видеоназоратчилар деб номланади. Компьютернинг барча =урилмалари учун бош=арув сигналлар берувчи восита марказий процессор былсада, нима учун назоратчилар мавжуд деган савол ту\илади? Бунинг мохияти шуки, марказий процессор бош=арув сигналларини умумий тартибда беради, назоратчи уларни =абул =илиб, бевосита =атнашиши талаб =илинмайдиган =атор юмушларни бажаради. Хаётий бир мисол тимсолида, масалан, бош ошпаз ыз ёрдамчиларига палов дамлашни буюради-буни марказий процессор бош=арув сигналига =иёсласак, ошпазлар эса сабзи, гуруч, ытинларни тайёрлайди-бу назоратчи бажарадиган ишлар деб тушунса былади.
Системали платада яна бош=а кыплаб =урилмалар жойлашган, биро= улар ты\рисидаги маълумотни билиш фойдаланувчи учун жуда хам мухим эмас.

4-расм. Назоратчи платасининг умумий кыриниши. Назорат саволлар:


1. Системали блокда =андай асосий =урилмалар бор?
2. Системали плата нима?
3. Системали платада =андай асосий =урилмалар жойлашган?
4. Марказий процессор. Унинг вазифаларини гапириб беринг.
5. Тезкор хотира нимага керак?
6. Доимий хотира =урилмаси нимага керак?
7. BIOS вазифаси нимадан иборат?
8. Кейгайтириш разъёми нима учун мылжалланган?
9. Назоратчи нима?
10. Таймернинг вазифаси нима?

Download 301,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   26




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish