Kitob taqdimoti senariysi

Mashg’ulotning blok sxemasi:

№	Mashg’ulotning qismlari	Belgilangan vaqt.
1.	Tashkiliy qism	3 daqiqa
2.	O`tilgan mavzuni takrorlash	12 daqiqa
3.	Yangi mavzu bayoni	14 daqiqa
4.	Mustahkamlash	12 daqiqa
5.	Baholash	2 daqiqa
6.	Uyga vazifa	2 daqiqa

I. Tashkiliy qism. O’quvchilar davomati aniqlanadi.Sinfning darsga tayyorgarligi tekshiriladi. Mashg’ulotda psixologik iqlim yaratish,mashg’ulotshiori va maqsadini e’lon qilish.
1.1. O’qituvchi o’quvchilarga mashg’ulotning oltin qoidasini aytib o’tadi hamda o’quvchilar ushbu mashg’ulotning oltin qoidalariga amal qilish kerakligi ta’kidlanadi.

1.2. Mashg’ulotda psixologik iqlim yaratish,mashg’ulotshiori va maqsadini e’lon qilish:
1.3. Kunning muhim voqealari aytib o’tiladi:
O ’qituvchi tomonidan bugungi kunda tavallud topgan mashhur shaxslar, yurtimiz va jahon maydonida sodir bo’lgan muhim ijtimoiy-siyosiy ma’lumotlar, bayramlar haqida qisqacha ma’lumot berib o’tiladi.
II. O’tilgan mavzuni takrorlash:
FAOLLASHTIRISH UCHUN SAVOL VA TOPSHIRIQLAR ASOSIDA
III. Yangi mashg’ulot mavzusi mazmunini tushuntirish:
5-7 asrlarda mamlakat bir qancha xokimliklarga bo'linib ketadi. Viloyat va xokimliklar uning yirik shaxarlariga tayangan 15 dan ortiq mustaqil xokimliklar tashkil topadi.
Bu viloyat xokimliklari avval eftallar, so'ngra Turk xoqonligiga bo'ysundirilgan bo'lsa-da, ammo eftallar xam, turk xoqonlari xam ularning ichki xayotiga deyarli aralashmaydilar. Markaziy xokimiyatga boj to'lab turish bilan ular o'z mustaqilliklarini ma’lum darajada saqlab qoladilar.
Mustaqil xokimliklar orasida eng yirigi So'g’d ixshidlari voxa xukmdori edi. O'rta asr davlatlari birlashmasi ittifoqida So'g’d ixshidlari katta siyosiy nufuzga ega edi. Mazkur ittifoqda Zarafshon va Qashqadaryo vodiylarida joylashgan Samarqand, Buxoro, Kesh voxalarining o'n bitta yirik mulklari birlashgan edi. Ularning har biri o'z xokimi, xarbiy chokarlari va mis puli birligiga ega edi. Samarqand ixshidi saroyida ajdodlar ruxi xotirasi ibodatxonasi bino qilingan edi. Xar yill unda o'tqaziladigan xotira marosimida viloyat xukmdorlari¬Ding barchasi ishtirok etardi. So'g’dda axoli gavjmn yashardi. So'g’diylar dexqonchilik va bog’dorchilik, ayniqsa uzumchiJikda nixoyatda omilkor edilar. CHorvachilikda qoramol va qo'y-echkilar bilan bir qator ot, xachir, eshak va tuyalar boqilardi. Ayniqsa, So'g’dning xisori qo'ylari va tulporlari juda mashxur edi. So'g’d shaxarlari bu davrda xunarmandchilikning markaziga aylanadi. Ularda to'qimachilik, kulolchilik, ko'nchilik, chilangarlik, taqachilik, najjorlik, qurolsozlik va zargarlik yuqori darajada rivojlangan edl. Temirdan xo'jalik asboblari va ro'zg’or buyumlari, qurol-yarog’lar: shamshir, xanjar, tabar, gurzi, sovut, qalqon va dubulg’alar yasalgan. Xatto 718-yilda xadya tariqasida Samarqanddan yuborilgan dubulg’adan nusxa olib, Xitoy qurolsozlari qo'shinni temir qalpoq (dubulg’a)lar bilan ta'min etganlar. So'g’d tog’laridan oltin, jez, novshadzl va yalama tuzlar kovlab olinardi.
Nisbatan. mustaqil xokimliklarning bir nechtasi Toxaristonda joylashgan edi. Ular 27 tog’ va tog’oldi viloyatlaridan iborat edi. Balx shaxri Toxariston poytaxti bo'lgan.
Toxariston avval eftallar, so'ngra Turk xoqonligi tomonidan bo'ysundiriladi. Manbalarda ta’rif etilishicha, Toxariston axolisi budda diniga e’tiqod qilgan. Toxariston 25 xarfli yozuviga ega bo'lgan.
Toxariston axolisining asosiy qismi o'troq dexqonchilik bilan shug’ullangan. Toxaristonda ayniqsa qurolsozlik yuksalgan. Xozirgi Janubiy O'zbekiston va Tojikiston, SHimoliy Afg’onistonni o'z ichiga olgan bu tarixiy viloyat shimolda Xisor tog’lari, janubda Xindikush, g’arbda Murg’ob va Xerirud vodiysi, sharqda Pomir bilan chegaralangan. Toxariston nomi mil.avv. 2 asrda Yunon-Baqtriya davlatini qulatgan chorvador qabila - toxarlar nomidan olingan. Toxariston Xindiston, Yaqin va Uzoq SHarq mamlakatlari bilan savdo-madaniy aloqalar o'matgan, o'z chaqa-tangalari ichki savdo muomalasida yurgan. Toxariston Markaziy Osiyoda budda va moniylik dinlarini tarqalishi va rivojida muxim rol o'ynagan.

IV. Yangi mavzuni mustahkamlash:
MUSTAHKAMLASH UCHUN SAVOL VA TOPSHIRIQLAR:O’qituvchi tomonidan tuzib kelingan tarqatma materiallar, rebuslar, testlar, boshqotirmalar,rasmlar asosida bo’lib o’tadi
V.mashg’ulot yakunlarini chiqarish
1. O'quvchilarda paydo bo'lgan savollarga javob berish;
2. Baholarni e'lon qilish.
3.O’quvchilar aytib o’tgan fikrlari to’planib tahlil va xulosa qilinadi va mashg’ulotning eng so’nggi xulosasi chiqariladi
VI. Uyga vazifa
M avzu yuzasidan berilgan savollarga javob topish.
Test tuzib kelish.
Kelgusi mashg’ulotda o’tiladigan mavzu bilan tanishib kelish, asosiy tushunchalarni eslab qolish, qo‘shimcha manbalarni izlab topish
MMIBDO’_______