Kollagenozlar diagnostikasi

O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni saqlash Vazirligi Toshkent Davlat Stomatologiya Instituti

Tayyorladi:Tibbiy Pedagogika va Davolash ishi 3-kurs 303-A guruh talabasi: Abduvaliyev G’iyosbek

Buyrak kasalliklari

Reja:

• 1. buyrak yetishmovchiligi
• 2. buyrak kolikasi
• 3. gemodializ haqida tushuncha
• 4. buyraak kasaliklarida be’morlarni parvarish qilish

Buyrak yetishmovchiligi — turli kasalliklarda yuzaga keladigan patologik holatdir va buyrakning barcha funktsiyalari buzilishi bilan tavsiflanadi. Bunda suv, elektrolit, azot va boshqa almashinuv turlari izdan chiqadi. O’tkir va surunkali buyrak yetishmovchiligi farqlanadi.

• Buyrak yetishmovchiligi — turli kasalliklarda yuzaga keladigan patologik holatdir va buyrakning barcha funktsiyalari buzilishi bilan tavsiflanadi. Bunda suv, elektrolit, azot va boshqa almashinuv turlari izdan chiqadi. O’tkir va surunkali buyrak yetishmovchiligi farqlanadi.

O’tkir buyrak yetishmovchiligining sabablari bo’yicha tasnifi:

• Prerenal. Buning sababi buyrak qon oqimining buzilishi. Buyrakka yetarli miqdorda qon kelmaydi. Natijada siydik shakllanishi jarayoni buziladi, buyrak to’qimasida patologik o’zgarishlar yuz beradi. Bemorlarning qariyb yarmida (55%) uchraydi.
• Renal. Buyrak to’qimalarining patologiyasi bilan bog’liq. Buyrak qon bilan yetarlicha ta’minlanadi, ammo siydik hosil qila olmaydi. Bemorlarning 40 foizida uchraydi.
• Postrenal. Buyrakdagi siydik hosil bo’ladi, lekin siydik chiqarish nayidagi to’siq tufayli chiqa olmaydi. Agar to’siq faqat siydik yo’lida bo’lsa, shikastlangan buyrakning funktsiyasini sog’lom buyrak o’ziga oladi — buyrak yetishmovchiligi sodir bo’lmaydi. Bu holat bemorlarning 5 foizida uchraydi.

O’TKIR BUYRAK YETISHMOVCHILIGINING SABABLARI TAVSIFI

• Prerenal
• Yurak o’z vazifalarini uddalay olmaydigan va kamroq qon haydaydigan holatlar: aritmiya, yurak etishmovchiligi, og’ir qon ketishlar, o’pka arteriyasi tromboemboliyasi.
• Qon bosimining keskin pasayishi: yalpi infektsiyalarda shok (sepsis), og’ir allergik reaktsiyalar, ayrim dori-darmonlarning peredozirovkasi.
• Suvsizlanish: kuchli qusish, diareya, kuyish, ortiqcha dozada siyik haydovchi preparatlarni qo’llash.
• Sirroz va boshqa jigar kasalliklari: bunda venoz qonning qayta oqishi buziladi, shishlar rivojlanadi, yurak-qon tomir tizimi va buyraklarning qon ta’minoti buziladi.