Kompyuter jixozlarini ekspluatatsiya qilishda zararli va xavfli faktorlar analizi

Elektr toki ta`sirining oqibati qator omillar ;
Odamdan utayotgan tok kuchi va uning ta`siri etib turishi vaqtiga o`tish
yo`liga, tarmoq kuchlanishiga, odam tanasining karsxiligiga, tok turi va
chastotasiga hamda organizmning o`ziga xos xususiyatlariga boliq.
Elektr qurilmalarida qo`llaniladigan kuchlanishlar odamlarni shikastlash xavfi darajasiga ko`ra uch turga; past volt -12 va 42 V, o’rta - 42 dan 1000 V gacha
hamda yuqori – 1000 dan ziyod kuchlanishlarga ajratiladi. Past voltli kuchlanish
shartli ravishda xavfsiz xisoblanadi, ammo muhitga bog’liq ravishda bunday
kuchlanish ham xavf tug’dirishi mumkin.
Odam tanasidan o’tuvchi tokning qiymati bosh omil bo`lib, shkaslanish
oqibati unga bolikdir: tok kancha katta bulsas, uning ta`siri shuncha xavfli
bo`ladi.Odam o`zi orqali utayotgan 50 Gts chastotali va nisbatan kichik 0,5-1,5
mA qiymatli tokni seza boshlaydi. Bu tok sezilarli tok deb ataladi. U odamni
shikastlamaydi, shuning uchun xavfsiz xisoblanadi.
Tok kuchi kattalashib borgani sari og’riqni sezish ortib boradi. 10—15mA /50Gts li tok mushaklarning kuchli va juda og’riqli tarzda tortishib qolishiga olib
keladi, odam bunday tortishishlarni yenga olmaydi, ya’ni tok o’tayotgan qismiga
tegib turgan qo`lni tortib ololmaydi, simni o`zidan olib tashlay olmaydi va xuddi
tok o`tkazuvchi qismiga yopishib kolgandek bo`ladi. Bunday tok qo’yib
yubormaydigan tok deyiladi.
Yong‘in xavfsizligi
Xar qanday ishlab chiqarishning yong‘in havfsizligi darajasi bo‘yicha
kategoriyasi xom-ashyo materiallarning, tayoyr maxsulotning fizik - ximik
xossalari va texnologik jarayon sharoitiga (chaqnash temperaturasi, alangalanish,
o‘z-o‘zidan alangalanish, yonuvchi va engil alangalanuvchi, arashmalar
portlashining chegara konsentratsiyasi)ga bog‘liq.

Bo‘limchaning asosiy vazifasi yong‘in va portlash xavfini oldini olish

choralari, agarda ko‘rsatilgan xodisalar sodir bo‘lgan taqdirda tezlik bilan
ularni bartaraf etish va inson sog‘ligiga va moddiy boylikka zarur etkazmaslikdir.

Yong‘in chiqish sabablarini aniqlash payvandlash ishlari qoidalariga,

alangadan foydalanish qoidalari, statik elektrni, momoqaldiroq zaryadlari bo‘lishi,
elektr tarmoqni nosozlik qisqa tutashuv toklarini xosil bo‘lishi, tok yuklamasi
oshishi sababli tarmoqlar isib ketishiga ahamiyat berish lozim.
Xar bir punkt bo‘yicha tadbirlarni ishlab chiqishga kirishishdan oldin bor
bo‘lgan xavfli va zararli fak-torlar analiz qilinadi. Bitiruvchi amalda qullamoqchi
bo‘lgan tadbirlar aniq bo‘lib, sanitariya - gigiena, texnik va tashkiliy tadbirlar
ko‘zda tutiladi, ular esa salbiy faktorlar ta’sirini oldini olish , ishlash uchun qulay
sharoit yaratish lozim.