Korporativ boshqaruv

Korporativ boshqaruvning me‘yor va qoidalari – davlat tomonidan ishlab chiqarilib, aksiyadorlik jamiyatlar faoliyatini tartibga soladi.

Ularga aksiyadorlik jamiyatlari tugrisida qonunlar, qimmatli qog’ozlar haqidagi qonunchilik, aksiyadorlar huquqlarini va investitsiyalarni ximoya qilish qonunlari, bankrotlik, soliq qonunchiligi va boshqalar kiradi.

Mamlakatimizda korporativ boshqaruvning me‟yoriy-huquqiy asoslari quyidagilardan iborat

1. O’zbekiston Respublikasi Qonunlari

2. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonlari va qarorlari

3. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qarorlari

4. Idoraviy me‘yoriy-huquqiy hujjatlar (vazirliklar, davlat qo’mitalarining buyruqlari, qarorlari)

5. O’zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi (1996)

6. ―Aksiyadorlik jamiyatlari va aksiyadorlar huquqlarini himoya qilish to’g’risida‖gi Qonun (yangi tahrir, 06.05.2014)

7. ―Qimmatli qog’ozlar bozori to’g’risida‖gi Qonun (yangi tahrir, 2015 y.)

8. ―Raqobat to’g’risida‖gi Qonun (2012 y.)

9. ―Auditorlik faoliyati to’g’risida‖gi Qonun (yangi tahrir, 2000 y.)

10. ―Buxgalteriya hisobi to’g’risida‖gi Qonun (yangi tahrir, 2016 y.)

11. ―Bankrotlik to’g’risida‖gi Qonun (yangi tahrir, 2003 y.)

12. ―Mas‘uliyati cheklangan va qo’shimcha ma‘suliyatli jamiyatlar to’g’risida‖gi Qonun (2001 y.)

13. ―Xo’jalik shirkatlari to’g’risida‖gi Qonun (2001 y.)

14. ―Korporativ boshqaruv kodeksi‖ (2015 y.)
Bundan tashqari, mazkur huquqiy hujjat aksiyadorlik jamiyatlarini boshqarish tizimidagi tamoyillar va yondashuvlar tubdan o‗zgarishiga, ishlab chiqarish, tashqi iqtisodiy hamda investitsiya sohalariga korporativ boshqaruvning zamonaviy usullarini joriy etishga, xalqaro standartlarning implementatsiya qilinishiga imkon beradi.

Korporativ huquqning belgilari:

- korporativ huquq me‘yorlardan, ya‘ni umumiy xarakterga ega bo’lgan o’zaro munosabatlar qoidalaridan tarkib topgan;

- korporativ huquq o’zi bilan tashkilot faoliyatining barcha tomonlarini tartibga soluvchi me‘yorlar tizimini tashkil qiladi;

- korporativ me‘yorlar, odatda, yozma shaklda ifodalanadi va ularni o’rnatish shakli sifatida korporativ hujjatlar xizmat qiladi;

- korporativ me‘yorlar korxonada qabul qilinadi va alohida mustaqil birlashma jamoasining irodasini ifodalaydi;

- korporativ me‘yorlar buzilganda, majbur qilish yo’li bilan ta‘minlanad

- ob‘ektiv haqqoniylikni aks ettirishi;

- amaldagi qonunchilikka zid kelmasligi;

- kompaniyaning barcha a‘zolari va xodimlari uchun tushunarli bo’lishi;

- me‘yorlarning betartib to’plamini tashkil qilmasdan, balki ma‘lum bir tuzilmaga ega bo’lishi;

- barcha zarur rekvizitlarga ega bo’lishi.