Корреляциялық талдаудың даму тарихы

Мазмұны

	Кіріспе	3
1	Корреляциялық талдаудың даму тарихы	4
1.1	Корреляция ұғымы	4
1.2	Корреляция түрлері	5
2	Корреляциялық талдаудың негізгі теориялық түсініктері	7
2.1	Корреляциялық талдау	7
2.2	Пирсонның корреляция коэффициенті	8
2.3	Спирман дәрежесінің корреляция коэффициенті	9
3	Корреляциялық талдауды практикада қолдану	10
3.1	Корреляциялық талдауды ұйымдастыруға қойылатын талаптар	10
3.2	Корреляциялық талдауды пайдалып психодиагностикалық тест әзірлеу	11
	Қорытынды	14
	Пайдаланылған әдебиеттер тізімі	15

Кіріспе

Жобаның өзектілігі. Психологиялық ғылымға корреляциялық талдаудың әлеуетіне деген қызығушылықтың артуы бірқатар себептерге байланысты. Біріншіден, эксперименттік тексеру қиын немесе мүмкін емес айнымалылардың кең ауқымын зерттеуге рұқсат етіледі. Шынында да, этикалық себептерге байланысты, мысалы, суицид, нашақорлық, ата-ананың деструктивті әсері, авторитарлық секталардың әсері туралы эксперименттік зерттеулер жүргізу мүмкін емес. Екіншіден, қысқа мерзімде зерттелетін адамдардың көп мөлшері туралы құнды жалпылама мәліметтер алуға болады. Үшіншіден, көптеген құбылыстар қатаң зертханалық тәжірибелер кезінде өз ерекшеліктерін өзгертетіні белгілі. Ал корреляциялық талдау зерттеушіге шындыққа жақын жағдайларда алынған ақпаратпен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Төртіншіден, белгілі бір тәуелділіктің динамикасын статистикалық зерттеуді жүзеге асыру көбінесе психологиялық процестер мен құбылыстарды сенімді болжауға алғышарттар жасайды.
Алайда, корреляциялық әдісті қолдану өте маңызды негізгі шектеулермен байланысты екенін есте ұстаған жөн.
Сонымен, айнымалылар бір-бірімен себеп-салдарлық байланыс болмаған кезде де өзара байланысты болуы мүмкін екендігі белгілі.
Бұл кейде кездейсоқ себептердің әсерінен, үлгінің гетерогенділігімен, зерттеу құралдарының қойылған міндеттерге сәйкес келмеуінен мүмкін болады. Мұндай жалған корреляция, айталық, әйелдердің ерлерге қарағанда тәртіпті екендігінің «дәлелі» бола алады, толық емес отбасылардағы жасөспірімдер құқық бұзушылыққа бейім, экстроверттер интроверттерге қарағанда агрессивті және т.б.
Есте сақтау керек: корреляцияның болуы себеп-салдарлық қатынастардың ауырлығы мен бағытының көрсеткіші емес.
Басқаша айтқанда, айнымалылардың корреляциясын орнату арқылы біз детерминанттар мен туындыларды емес, айнымалылардың өзгерістері қаншалықты тығыз байланысты екенін және олардың біреуі екіншісінің динамикасына қалай әсер ететінін анықтай аламыз
Жұмыстың бірінші бөлімінде корреляциялық талдау тарихы, сондай-ақ оны қолдану саласы туралы қысқаша мәліметтер берілген.
Екінші бөлімде психологиялық зерттеулер мен психодиагностикалық тестілерді әзірлеу кезінде корреляциялық талдауды практикалық қолдану мәселелеріне қарастырылған.