Korxonalar moliyaviy holati tahlilining mazmuni, vazifalari va axborat manbalari

Korxona balansining toTov qobiliyatini (likvidlik) koeffisiyentlarini tahlili

Koeffisiyentlar	Norma	Yil boshi	Yil oxiri	O‘zgarish (+,-)
1 .Mutloq likvidlik koeffisiyenti	>0,2 <0,7	0,05	0,4	-0,1
2.Shoshilinch likvidlik koeffisiyenti	>0,7 <2,0	1,6	1,8	+0,2
3.Joriy likvidlik koeffisiyenti	>2,0 <3,0	2,9	3,1	+0,2

5. 
   jadval ma’lumotlaridan ko'rinishicha, mutloq likvidlik koeffisiyenti hisobot davrida norma doirasida boTdi - 0,05; 0,4; Ushbu koeffisiyentning yil oxiri yil boshiga nisbati o‘zgarishi - 0,1 ga kamaygan.
   

Korxonada shoshilinch likvidlik koeffisiyenti hisobot yili boshida - 1,6, oxiriga - 1,8 koeffisiyentni tashkil qildi, ya’ni norma doirasida.
Joriy likvidlik koeffisiyenti hisobot yilda 2,9; 3,1 koeffisiyentni tashkil qildi. Hisobot yili boshiga nisbatan farqi esa 0,2 ga ko‘paygan.
Demak, korxona balansini toTovga layoqatli deb hisobiash mumkin. Chunki barcha hisoblangan koeffisiyentlar norma doirasida bo’lgan.
Shu tariqa hisoblab chiqilgan likvidlik va toTov qobiliyati ko‘r- satkichlari korxonaning turli davrlaridagi balanslarini, shuningdek, moliyaviy holatni baholash maqsadida turli korxonaning balansini
mqqoslash imkonini beradi. Likvidlik va to‘lov qobiliyati ko'rsatkichlari belgilangan me’yorlardan past bo‘lgan va yomonlashib borayotgan korxonalar bankrot deb topilishi mumkin. O'zbekiston Respublikasining “Bankrotlik to‘g‘risida”gi Qonuniga muvofiq, kreditorlaming pul mablag‘lari bo‘yicha talablarini to‘liq hajmda qondirishga, shu jumladan soliqlar, yig‘imlar, byudjetga va hyudjetdan tashqari fondlarga boshqa majburiy to‘lovlami to‘lashga qodir bo‘lmagan korxonalar bankrot (iqtisodiy jihatdan nochor) deb hisoblanadi.
Korxonani bunday ahvolga olib bormaslik uchun uning likvidligi va to‘lov qobiliyati muntazam tahlil qilib borilishi hamda baholab lurilishi kerak. Likvidlik va to‘lov qobiliyatining yaxshilanishiga quyidagi yo‘llar bilan erishiladi.

• 
  mahsulot ishlab chiqarish va uni sotish hajmini ko‘paytirish;
  
• 
  tugallanmagan ishlab chiqarish va tayyor mahsulot qoldiqlarini qisqartirish;
  
• 
  debitorlik va kreditorlik qarzlarini kamaytirish hamda ular yuzasidan muddati o‘tkazib yuborilgan qarzlami to‘lash;
  
• 
  o‘z majburiyatlari bo‘yicha vaqtida hisob-kitob qilish hamda muddati o‘tkazib yuborilgan qarzlami to‘lash;
  
• 
  joriy aktivlardagi o‘z aylanma mablag‘lari ulushini ko‘pay- tirish;
  
• 
  aylanma mablag‘lar aylanish tezligini oshirish.
  

Likvidlik va to‘lov qobiliyati darajasi ko‘p jihatdan korxonaning moliyaviy barqarorligi hamda iqtisodiy baquwatligiga bog‘liq bo‘ladi.

2.