|
Adabiyotlar tahlili
Ayni damda ko’z kasalliklarini kelib chiqishi va unga sabab bo’luvchi omillar xaqida nazariyalar mavjud. Ko’pchilik olimlar tadqiqotchila doktorlar fikricha ko’z kasalliklari alohida o’rin tutadi. ko’z kasalliklarini o’rganuvchi bo’lim Oftalmologiya (oftalmos-ko’z) – bu ko’rish organining tuzilishi va funksiyalarini uning kasalligini o’rganadigon fan. XIX asr da xirurgiyadan aloxida fan sifatida ajralib chiqqan. Bu fanning rivojlanishiga o’z xissasini qo’shgan olimlar Abu Ali ibn Sino, Karnelius Selsus, Aristotel, Gippokrat, Yogann Kepler, ibn al-Xaytam Alxazen, Fon Grefe, A.N.Maklakov, V.P odinstov, K.X. Orlov.
Bundan tashqari O’zbekiston oftalmologiyasining 100 yillik tarixi davomida bu fanga o’z xissasini qo’shgan olimlar: Aleksandr Nikolayevich Morziv, Abdullayev Gavxar G’ayratovich, Komilov Maxammadjan Kamilovich, Yusupov Abdulaziz Yusupovich, Muhtaram Xamidova, Turg’un Yoqubovich Qosimov, Kamilov Xalidjon Maxammadjonovich Yusupov Amin Azizovich, Baxriddinova Fazilat Arifovna, Karimova Muyassar Xamidovna, Yangiyeva Nodiraxon Raximovna, Islamov Ziyovuddin Sadriddinovich, Normatova Nargiza Mirshakatova, Narzikulova Qumrixon Islamovna , Muhammadiyev Raxman Omonovich. Ko’z kasaliklarining sabablari va ularni davolashda ishlatiliniladigon dori vasitarning kimyoviy tarkibi juda katta axamiyatga ega bo’lib imkoni boricha tabiiy oziq ovqat qo’shilmalardan foydanilishi kerak ko’z kasaliklarining turlariga ko’ra miopiya
I.1.Ko’zning tuzilishi va vazifasi
Odam koʻzi —odamning koʻruvchi juft sezgi organi. Odam koʻzi boshning tepa old qismida joylashgan boʻlib, uning atrofida qosh, qovoq,kipriklar joylashgan. Ushbu aʼzolar mimikadafaol ishtirok etadilar. Odam koʻzining ishlash prinsipi yorugʻlikning miqdori bilan chambarchas bogʻliq.
Odam koʻzi ko’z olmasi, koʻrish nervlari va yordamchi organlar(qovoq, qosh, kiprik, koʻz olmasi mushaklari)dan tashkil topgan. U har xil yoʻnalishda bemalol aylana oladi: vertikal (tepaga va pastga), gorizontal (oʻngga va chapga) kabi. Odam koʻzi atrofida 3 juft mushaklar joylashgan boʻlib, 4 tasi toʻgʻri (tepa, pastki, ichki va tashqi) va 2 tasi egri (ustki va ostki) taraflarga harakatlantiruvchi mushaklardir. Bu mushaklarni miyadan keluvchi signallar boshqaradi.
Tashqi tuzilishi; Odam koʻzining tashqi tarafidan faqat eng kichik va eng boʻrtib turgan joyi –ko’z gavhari va uni oʻrab turuvchi ozgina joyi koʻrinadi xolos. Qolgan asosiy qismi koʻz soqqasi ichida turadi. Koʻz unchalik toʻgʻri boʻlmagan shar formasida boʻlib, katta yoshli odamlarning koʻzining hajmi 7,448 sm³, ogʻirligi esa 7-8 gramm keladi. Odam koʻzining kattaligi barchada bir xil boʻlib, bir necha millimetrgagina ulushigagina farq qiladi.
Ko’z kasalliklari — inson ko’rish analizatorining organik va funktsional shikastlanishlari, shuningdek ko’zning yordamchi apparati (qovoqlar, kon’yuktiva va boshqalar) shikastlanishi bo’lib, kishining ko’rish qobiliyatini cheklaydi. Ko’z kasalliklari turfa xil bo’ladi, shu sababli ular odatda bir nechta bo’limlarga bo’linadi.Koʻz kasalliklarini oʻrganuvchi fan oftalmologiya deb ataladi. Koʻzni shikastlovchi koʻplab kasalliklar mavjud boʻlib, ular boshqa kasalliklar (masalan qandli diabet) bilan surunkali ogʻrish orqali ham yuzaga kelishi mumkin. Koʻz kasalliklarining baʼzi turlari:
Katarakta
Glaukoma (koʻz yalligʻlanishi)
Miopiya (uzoqni koʻra olmaslik)
Daltonizm (rang ajrata olmaslik)
Astigmatizm
Koʻz kasalliklari — ko'z soqqasi, qovoq, konʼyunktiva, koʻz yoshi aʼzolari va koʻz kosasi kasalliklari.Yaqindan va uzoqdan koʻrolmaslik, koʻz astigmatizm ham koʻz kasalliklariga kiradi. Koʻz kasalliklari tugʻma va hayotda orttirilgan, yuqumli va yuqumsiz, oʻtkir va surunkali, bitta yoki ikkala koʻzda boʻladi. Organizmning umumiy kasalliklari: infeksion (sil, zaxm, revmatizm, gripp, difteriya, tiflar va boshqalar), parazitar (har xil gelmintlar, mas, exinokokklar qoʻzgʻatadigan), endokrin (qandli diabet va h.k.), qon tomir (gipertoniya kasalligi va boshqalar) kasalliklari, qon kasalliklari (leykoz), oʻsmalar (rak, sarkoma va boshqalar), markaziy nerv sistemasi kasalliklari (meningit, miya oʻsmasi), shuningdek, burun boʻshligidagi patologik jarayonning atrofga tarqalishi koʻz kasalliklariga sabab boʻladi. Koʻzga infeksiya tushishi, mexanik, kimyoviy (kislota va ishqorlar) va fizik omillar (issiqlik, yorugʻlik, radioaktiv nur)dan shikast yetishi ham koʻz kasalliklariga olib keladi. Glaukoma, traxoma kabi kasalliklarda, koʻz ogʻir shikastlanganda va kuyganda, koʻrish nervi atrofi yaxshi kishi vaqtida davolanmasa, koʻr boʻlib qolishi mumkin. Koʻz kasalliklarining paydo boʻlish sabablari, davosi va oldini olish masalalarini oftalmologiya oʻrganadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
