Курс иши Мавзу : Асосий воситалар билан таминланганлик ва улардан самарали фойдаланишни таҳлили

Узбекистон Республикаси олий ва орта талим вазирлиги
Тошкент молия институт




Курс иши

Мавзу : Асосий воситалар билан таминланганлик ва улардан самарали фойдаланишни таҳлили

Талим йоналиши: 5230600-Молия

Илмий рахбар : Хатамов Қ
Бажарди : CММ-54 гурух талабаси
Рузиматов И
Асосий воситалар билан таминланганлик ва улардан самарали фойдаланишни таҳлили
Режа:

1. 
   Таҳлилнинг аҳамияти, мақсади ва манбалари.
   
2. 
   Асосий воситалар таркиби ва таркибий тузилиши динамикасининг таҳлили
   
3. 
   Тезлашган амортизация ажратмасининг фонд қайтимига таъсирининг таҳлили.
   
4. 
   Асосий ишлаб чиқариш воситалари билан таъминланиш даражасининг таҳлили.
   
5. 
   Асосий ишлаб чиқариш воситаларидан фойдаланиш самарадорлигининг таҳлили.
   
6. 
   Асосий воситалар ва улардан фойдаланиш даражаси ўзгаришининг ишлаб чиқариш ҳажмининг ўзгаришига таъсирининг таҳлили.
   

Таҳлилнинг аҳамияти, мақсади ва манбалари.

Барча соҳаларда ва шу жумладан қишлоқ хўжалигида ҳам ишлаб чиқаришни асосий воситаларнинг иштирокисиз ташкил қилиб бўлмайди. Асосий ишлаб чиқариш фондлари ишлаб чиқаришнинг муҳим омилларидан бири бўлиб ҳисобланади.

Маҳсулот ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш жараёнида кўп йиллар даврида хизмат қилувчи, ўзларининг эскирган қисмини яратилган маҳсулот ёки кўрсатилган хизмат қийматига ўтказиб борувчи, ўз натура шаклини сақлаб қолувчи, меҳнат воситалари асосий воситалар деб аталади. Буларга трактор, комбайн, транспорт воситалари, иморатлар, иншоотлар, маҳсулдор ва ишчи хайвонлар ва бошқаларни мисол қилиб кўрсатиш мумкин.
Қишлоқ хўжалик корхоналари (ширкат хўжалиги, фермер хўжалиги ва бошқалар)да ишлаб чиқаришни замон талабига мос ҳолда ривожлантириш кўп жиҳатдан асосий ишлаб чиқариш фондлари билан таъминланиш холатига ва айниқса, улардан самарали фойдаланиш даражасига боғлиқ бўлади. Шунинг учун ҳам хўжаликнинг асосий фондлар билан таъминланиш даражасини ҳамда унинг улардан фойдаланиш аҳволини ўрганиш ва иқтисодий таҳлил қилиш катта аҳамиятга эгадир, чунки таҳлил туфайли асосий фондлар билан таъминланиш даражасини яхшилаш ва улардан самарали фойдаланиш даражасини ошириш имкониятлари аниқланади.
Таҳлилнинг мақсади бўлиб нима ҳисобланади? Таҳлилнинг мақсади бўлиб, асосий ишлаб чиқариш фондларининг холатини ўрганиш асосида улар билан таъминланиш даражасини яхшилаш ва улардан фойдаланиш самарадорлигини янада ошириш имкониятларини аниқлаш ҳисобланади. Шу нуқтаи назардан таҳлилнинг асосий вазифалари қуйидагилардан иборат:

1. 
   Асосий ишлаб чиқариш фондлари билан хўжаликнинг таъминланиш даражасини ўрганиш ва баҳо бериш;
   
2. 
   Асосий ишлаб чиқариш фондларидан фойдаланиш смарадорлигини ифодаловчи кўрсаткичларни ўрганиш ва баҳо бериш;
   
3. 
   Асосий фондлардан фойдаланиш смарадорлиги ўзгаришига омиллар таъсирини аниқлаш ва баҳо бериш;
   
4. 
   Асосий фондлар ва улардан фойдаланиш даражаси ўзгаришининг ишлаб чиқариш ҳажмининг ўзгаришига таъсирини ўрганиш;
   
5. 
   Асосий фондлардан фойдаланиш самарадорлигини ошириш имкониятларини аниқлаш ва жалб қилиш бўйинча таклифлар бериш.
   

Асосий фондлар билан таъминланиш ва улардан фойдаланиш аҳволини таҳлил қилиш учун қуйидаги манбалардан фойдаланиш мумкин:
1. Бухгалтерия баланси (1-шакл);
2. Молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисобот маълумотлари (2-шакл);
3. Асосий воситалар ҳаракати тўғрисидаги ҳисобот (3-шакл);
4. Ташкилот, корхоналарнинг асосий фаолияти кўрсаткичлари тўғрисидаги ҳисобот (6-шакл);
5. 11-шаклда тузилган давлат статистика ҳисоботи таркибидаги «Асосий воситаларнинг мавжудлиги, ҳаракати ва таркиби» тўғрисидаги 1-бўлим маълумотлари.