KxyaSning asosiy qoidalari bo’yicha chizmalarni rasmiylashtirish. Formatlar, masshtablar, chiziq turlari, chizma shriftlari. Chizmani taxt qilish. Qalam bilan chizma chizish

Chiziq turlari. O’lcham qo’yish qoidalari

N
arsalarni tekislikda ( qog'oz sathida ) tasvirlashda foydalaniladigan chi ziq va uning xilma - xilligi ijodkor ahli tomonidan yaratilgan buyuk grafikaviy kashfiyot hisoblanadi , Oʻz DSt 2.303 : 2003 tomonidan chizma chiziqlarining quyidagi turlari bel gilangan : 1. Asosiy tutash , yo‘g‘on . 2. Koʻrinmas kontur , shtrix . 3. Ingichka tutash , 4. Markaziy va oʻq shtrix - punktir . 5. Tutash toʻlqin 6. Ikki nuqtali shtrix - punktir chiziqlar ( 3.1 - chizma ) , Chizmalarda jismlarning ko'zga ko'rinib turgan shaklini tasvirlashda qo'lla niladigan asosiy tutash yo‘g‘on chiziq koʻrinadigan kontur chiziqlar deyiladi . Chizmalarda jismlarning ko'zga ko'rinmaydigan qismini tasvirlovchi chiziq shtrix chiziq deb ataladi . Tasvirni ikkita simmetrik ( bir xil ) qismlarga ajratuvchi shtrix - punktir chiziq o'q yoki simmetriya chizig'i deyiladi.

Aylanalarning markazidan bir - biriga perpendikular o'tuvchi shtrix - punktir chiziqlar markaz chiziqlaridir . Oʻq , simmetrik va markaz chiziqlari jism tasviri konturidan 3–5 mm chiqib tursa bas . Undan ortiqchasi o'chirib tashlanadi . Asosiy yo‘g‘on tutash chiziqning qalinligi lotincha s harfi bilan belgila nadi . Boshqa chiziqlarning yo‘g‘onligi asosiy yo‘g‘on tutash chiziqning tanlab olingan qalinligiga bogʻliq boʻladi . Ingichka tutash chiziqlar oʻlcham chiziqlari , chetga chiqarish oʻlcham chiziqlari chizmalarni chizishda foydalaniladi . Tutash to'lqin chiziqlardan detal to'liq tasvirlanmagan , uzib tasvirlangan joylarda , ikki muqtali shtrix - punktir chiziqdan detal yoyilmalarida uning qirrali ( buklanadigan ) joylarini tasvirlashda foydalaniladi . Chizmadagi tasvirning kattaligi va murak kabligiga qarab , asosiy yo‘g‘on tutash chiziq orqali tasvirlanayotgan kontur chiziqning yo‘g‘onligi s = 0,6 mm dan to 1,4 mm gacha olinadi Qabul qilingan kontur chiziqning yo'g'onligi shu chizmaning barchasida bir xilda boʻlishi lozim . Kontur chiziqlarning yo‘g‘onligiga qarab , koʻrinmas kontur chiziq shtrixlarining uzunligi 2 mm dan 6 mm gacha bo'lishi kerak Shtrixlar oralig'i 2 mm gacha olinadi . Shuningdek , shtrixlar uzunligi va ular orasidagi masofa shu chizmaning barcha joyida bir xilda bo'lishi kerak . Shtrix - punktir chiziqlarda shtrixlarning uzunligi taxminan 15 mm dan 30 mm gacha , shtrixlar orasidagi masofa 3 mm dan 5 mm gacha boʻlishi lozim . Shtrixlar orasida nuqta biroz choʻzilgan nuqta koʻrinishida tasvirlanadi . Shtrix - punktir chiziqlar aylana markazida nuqta bilan emas , balki shtrixlarning oʻzaro kesishishi , oxirida shtrix bilan tugallanishi lozim.