Laboratoriya ishi №13 shisha plastinkaning sindirish ko'rsatgichini aniqlash ishdan maqsad

Q
urilmaning tavsifi

3-rasm.

1.Yorug'lik manbasi

2.Buriluvchi moslamaga o'rnatilgan shisha plastinka

3.Goniometrik qurilma burilish burchaklarini belgilash uchun.

4.Ekran( milimetrli qog'oz yoki chizg'ich mahkamlanadi).

Ishning bajarilish tartibi va hisoblashlar

1. Yorug'lik manbasi (220V li) elenktr tarmog'iga ulanadi va yoqiladi .

2. Ekranga toza oq qog'oz yoki milimetrli qog'oz yopishtiriladi.

3. Shisha plastinkaning d qalinligi shtangensirkul yordamida o'lchab olinadi.

4. Shisha plastinka yorug'lik nurlariga perpendikulyar holda o'rnatilib (=0⁰), nurning ekrandagi o'rni qalam bilan belgilanadi(4-rasmda O nuqta).

4-расм.

5. So'ngra shisha plastinkani 90⁰ dan kichik bo'lgan (₁, ₂ ,₃,va hk.) burchaklarga buriladi. Bu burchaklar nurning tushish burchagiga mos keladi. Va ekrandagi A₁, A₂, A₃ va h.k. nurlar o'rni belgilanadi.

6.Nurlar yassi parallel shisha plastinkadan o'tgach undan qanday burchak ostida tushgan bo'lsa shunday burchak ostida chiqadi.

Shisha plastinka o'ziga tushuvchi nurni parallel holda  masofaga ko'chiradi (4-rasm). Bu masofa geometrik yasashlardan so'ng quyidagi ifoda orqali aniqlanadi.

bundagi -ni 4-rasмdagi chizmadan topsak

buni yuqoridagi ifodaga qo’ysak,

bundan shishaning sindirish ko'rsatkichi n ni topamiz. Ba'zi matematik almashtirishlardan so'ng hisoblash formulasi quyidagiga teng bo'ladi

bunda  yorug'likning tushish burchagi(yoki shisha plastinkaning burilish burchagi), d-shisha plastinkaning qalinligi, x-nurlarning O nuqtadan siljish masofasi.

7.O'lchash natijalari va hisoblashlar qo'yidagi jadvalga kiritiladi va o'lchash xatoliklar topiladi.

№	d,м	i, град	Xi, м	ni	nњр	ni	nњр	=nњр /nњр