Лаборатория иши №5

w нолга яқинлигини ҳисобга олсак, у холда сўриш баландлиги:

(5.10)

Шундай қилиб. насоснинг сўриш баландлиги сўриб олинаётган идишдаги босимнинг ортиши билан кучайиб, узатилаётган идишдаги босимнинг, хайдаш трубасидаги суюқликнинг тезлиги, хамда гидравлик қаршиликлар енгиш учун кетган напор миқдорларини оқиши билан камаяди.

Марказдан қочма турдаги насосларда сўриш баландлигини ҳисоблашда гидравлик ва маҳаллий қаршиликлар енгиш учун кетган сарфлардан ташқари, кавитация ҳодисаси таъсирини хам инобатга олиниши лозим.

Насос ғилдирагининг тез айланишида ва иссиқ суюқликлар марказдан қочма насослар ёрдамида узатилганда кавитация ходисаси юз беради. Бу вақта насосдаги суюқлик тез буғланади. Хосил бўлган суюқлик билан юқори босимли зонага ўтиб, тезда конденсацсияланади. Натижада насос қобиғида катта бўшлиқ хосил бўлади, насос қаттиқ силкинади ва тақиллаб ишлайди. Агар насос кавитация режимида кўпроқ ишласа, у тезда бузилади. Шунинг учун температураси юқори бўлган суюқликлар узатилаётганда, у қўшимча кавитацион коэффициент h_к билан ҳисобга олинади.

(5.11)

бу ерда Q- насоснинг унумдорлиги, м³/с; n - насос валининг айланиш тезлиги, с^-1; H - насоснинг напори, м.

Марказдан қочма насослар (5.1 - расм) спиралсимон қобиқ ичида жойлашган парракли иш ғилдирагининг айланиши натижасида хосил бўлган марказдан қочма куч таъсирида суюқлик тўхтовсиз бир меъёрда сўрилади ва узатилади. Суюқлик атмосфера босими таъсирида йиғгич резервуардан кириш клапани орқали сўриш трубасидан насосга кириб, ишчи ғилдирагининг марказий қисмини тўлдиради. Суюқлик ғилдирак билан бирга айланиб, марказдан қочма куч таъсирида парраклар ёрдамида ғилдракнинг марказидан чеккасига отилиб, спиралсимон қўзгалмас камерани тўлдиради ва хайдаш трубаси орқали юқорига кўтарилади.

Бу вақта Бернулли тенгламасига мувофиқ суюқлик оқими кинетик энергиясининг миқдори статик напорга айланиши суюқлик босимини оширишга муваффақ бўлади. Ишчи ғилдирагига суюқлик кираётган қисмида, вакуум вужудга келади ва суюқлик сўриш трубаси ёрдамида тўхтовсиз йиғгич резервуардан сўрилади. Шундай қилиб, узлуксиз марказдан қочма куч таъсирида суюқликнинг насос орқали ўтадиган узлуксиз оқими вужудга келади.

Марказдан қочма насосларнинг хосил қилган босими ишчи ғилдиракларнинг айланиш тезлигига боғлик бўлади. Насос ишга туширилишидан аввал сўриш трубаси, ишчи ғилдираги ва қобиқ узатилаётган суюқлик билан тўлдирилади. Агар, ишчи ғилдираги билан қобиқ орасидаги бўшлиқ бўлса, ишчи ғилдирагининг айланиши натижасида етарли вакуум ҳосил бўлмайди, яъни суюқлик сўриш трубаси бўйлаб юқорига кўтарилмайди.

5.1-расм. Марказдан қочма насос. 1- сўриш трубаси; 2- ишчи ғилдираги; 3- оби; 4- парраклар; 5- хайдаш трубаси.

5.2-расм. Марказдан қочма насос нинг характеристика.

Насоснинг иш унумдорлиги, напори, истеъмол қуввати ва ишчи ғилдиракнинг айланиш частотасининг ўзгаришига боғлик бўлади, яъни айланиш частотаси n