Laboratoriya ishi istok qaytargich sxemasini tadqiq etish

15-16- LABORATORIYA ISHI
Istok qaytargich sxemasini tadqiq etish
Ishdan maqsad: Maydoniy tranzistorda yasalgan istok qaytargich sxemasini tadqiq qilish va dinamik xarakteristikalari va differensial parametrlarini o‘lchash.
UI sxemada ulangan kuchaytirgich kaskad (istok qaytargich). UI ulangan MT asosidagi kuchaytirgich kaskadning prin-sipial sxemasi 8.1-rasmda ko‘rsatilgan. Sxemada n – kanali p – n o‘tish bilan boshqariladigan MT qo‘llanilgan.
Sxemada stok elektrodi umumiy shinaga kuchlanish manbai YEM ning juda kichik qarshiligi orqali ulangan, ya’ni stok elektrodi kirish va chiqish zanjirlari uchun umumiydir.
Istok qaytargichda chiqish signali amplitudasi kirishdagi signal amplitudasi va fazasini qaytaradi. Bu ikki omil kaskad-ning kuchlanish qaytargich deb atalishiga asos bo‘ldi. Kuchaytirish koeffitsiyentining birga yaqin qiymati 100 % li manfiy TA hi-sobiga hosil bo‘ladi.

8.1-расм. УС уланган МТ асосидаги кучайтиргич каскаднинг схемаси.
Ushbu kaskadda tranzistorning drenaji to'g'ridan-to'g'ri + EC manbasiga ulanadi. Kutish rejimi kirishida va rezistor R va manba pallasida R1 -R2 rezistor bo'luvchisi tomonidan ta'minlanadi. Kirish voltaji C1 izolyatsiya kondensatori orqali kirishga etkazib beriladi va chiqish kuchlanishi C2 izolyatsiya kondensatori orqali manbadan yukga beriladi.
O'tish nuqtasini tanlayotganda ikkita shartni ta'minlash kerak: U.z.ning noaniq kuchlanishi uzatish xarakteristikasining eng katta qiyalik bilan bo'lgan qismiga to'g'ri kelishi kerak, ya'ni. nolga yaqinroq bo'ling va R_n rezistorining qarshiligi etarlicha katta bo'lishi kerak, ya'ni R_и va Rn. Bu kuchlanish uzatish koeffitsientini oshiradi. Ushbu maqsadga erishish uchun dam olish rejimida koordinatalari bo'lgan tranzistorning uzatish xarakteristikasida nuqta tanlash kerak (8.1, b-rasmlarga qarang)
Uзи.о = 0,25Uзи.отс; _{ }
Исток кучланиши
U_и.о = 0,5Е_с,

бундан

Затвор потенциали (расмга қаранг 8.1, б) қуйидагини топамиз
Uз = Uи.о + Uзи.о = Uи.о - │Uзи.о│
va rezistor bo'luvchisi tomonidan o'rnatiladi

Umumiy qarshilikni ularni ketma ketligidan topib olamiz 100 кОм:



R2 ni hisoblagandan so'ng, siz R1 qarshiligini hisoblashingiz mumkin.
Manba qaytargichining ishlaydigan nuqtasida uzatish xarakteristikasining qat'iyli



Kuchaytirish koeffitsentini aniqlash quyidagi ifodaga teng:





Bo'sh rejimda maksimal koeffitsent nisbati



Manba qaytargichining ajratish kondensatorlarining sig'imini hisoblash uchun kaskadning past chastotali qismidagi vaqt doimiyligini aniqlash kerak:

Har bir kondensatordagi vaqt doimiysi ikki marta katta:
τ₁= τ₂=2 τ_нч
Har bir kaskadlarning ta’sirlashishiga olib keladigan vaqt doimiyligining qiymatini bilib, izolyatsiya kondensatorlarining qiymatini aniqlash mumkin:<sub> 


 </sub>)

Istok qaytargichni hisoblash uchun variantlar. Jadval 8.1

№ п/п	Ec,В	Rи,кОм	Fн,Гц	Uзи.отс,В	I с.нач,мА
1	10	0,5	50	-1,6	4,0
2	12	0,5	40	-2,0	4,8
3	15	0,4	60	-2,4	8,0
4	12	0,3	45	-2,0	8,0
5	15	0,35	75	-2,4	8,8
6	10	0,35	80	-1,6	8,0
7	8	0,25	70	-2,0	12
8	10	0,4	30	-1,6	6,4

Hisoblash ishlari uchun topshiriq

8.1-jadvaldagi ma'lumotlardan foydalanish:
1. Rezistor bo'linuvchisini hisoblang.
2. Uzatish xarakteristikasining tikligini istok qaytargichning qiymatinini hisoblang.
3. Quyidagi fH chastotasiga asoslanib, C1, C2 kondansatorlarning sig'imini aniqlang.

8.1-jadvalda keltirilgan ma'lumotlardan foydalanib, manba tekshirgichining ish nuqtasi koordinatalarini aniqlaymiz (8.1, b-rasmlarga qarang)

Uзи.о = 0,25Uзи.отс ; _{ }


Istok kuchlanishi: 
U_и.о = 0,5Е_с, ,
Bundan

Zatvorning potensiali quyidagicha aniqlanadi

Uз = Uи.о + Uзи.о = Uи.о - │Uзи.о│
Qarshiliklarning qiymatlarini topamiz:


Manba qaytargichining ishlaydigan nuqtasida uzatish xarakteristikasining tikligi:
_{ }


Kuchaytirish koeffitsenti



Bush rejimda kuchaytirish koeffitsenti:



Past chastotalarda kaskad vaqti doimiysi

τ₁= τ₂=2 τ_нч

_{ } С₁ → 0,33 мкФ;


_{ } С₂ → 47 мкФ;


Nazorat savollari
1.Tranzistorning, tranzistorli kuchaytirgich bosqichining ekvivalent sxemasini chizing.
2.Kuchaytirgichning kirish va chiqish qarshiligini, kuchlanishi, tok va quvvat bo‘yicha kuchaytirish koeffitsiyentlarini o‘lchang (aniqlang).
3.Tranzistorli kuchaytirgich bosqichida signal buzilishining paydo bo‘lish sabablari.
4.Chegaraviy chastotani qanday tushunasiz?