Laboratoriya mashg`uloti №26 mavzu: O`zgarmas tok generatorini tekshirish. Mashg`ulot maqsadi

---

LABORATORIYA MASHG`ULOTI № 26 
MAVZU: O`ZGARMAS TOK GENERATORINI TEKSHIRISH. 
Mashg`ulot maqsadi. 
O`zgarmas tok generatorlari bilan tanishib, elektr energiya ishlab chiqarish 
usullarini o`rganish va laboratoriya sharoitida elektr energiya ishlab chiqarishni 
tekshirish bo`yicha bilim va kunikma xosil qilish. 
Kerakli jixozlar: 
Laboratoriya stendi; 
Elektr o`tkazgichlar; 
Elektr istemolchilar; 
O`lchov vositalari; 
Bir fazali generator. 
Vazifasi bo`yicha o`zgarmas tok mashinalari generator va dvigatellarga 
bo`linadi. Generatorlar mexanik energiyani elektr energiyaga aylantiradi.
Bular: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ш
1
7
Ш
2
7
а)
R
қ 
Қ
ч 
I
қ 
U
А 
V 
М 
-
7
+
7
б) 
2 
1 
V 
I 
I
қ 
I
қр 
I
н 

---

26.1 – rasm. Parallel qo`zg`atishli generetor: a) ulash sxemasi. b) ishchi 
xarakteristikasi. 
1.
 
Ketma-ket qo`zg`atishli dvigatelь 
Bu dvigatelda yakorь va qo`zg`atuvchi chulg`amlar bir-biri bilan ketma-ket 
langan. Shuning uchun bu chulg`amlarda bir xil tok o`tadi. 
 
26.2-rasm. Ketma-ket qo`zg`atishli dvigatelь: a) ulash sxemasi b) Mexenik 
xarakteristikasi 
Generator qisqichlar orasidagi kuchlanish quyidagi formuladan aniqlanadi: 
)
(
к
Я
Ю
R
R
I
E
U



Bunda: R
ya 
- yakorь chulg`amining qarshiligi, R
q
– qo`zg`atuvchi chulg`amning 
qarshiligi, I
yu
– yuklama toki. 
Aralash qo`zg`atishli elektr dvigatelь 
Bu dvigatelda xam ketma-ket, xam parallel qo`zg`atishli chulg`amlar bor. Shuning 
uchun xam aralash qo`zg`atishli elektr dvigateli parallel va ketma-ket dvigatellari 
xossalariga ega bo`lishi kerak. 
 
а)
С
1
7
U
I
я 
А 
М 
V 
С
2
7
V
I
б)
L 
UТ 
7
а)
С
2
7
R
Қ
С
1 
А 
V 
М 
I 
U 
б) 
1 
2 

---

 
26.3 – rasm. Aralash qo`zg`atishli elektr dvigate: a) ulash sxemasi, b) mexanik 
xarakteristikasi. 
Yuqoridagi elektr sxemani laboratoriya stendida yig`ing, elektr zanjiri 
yig`ilgandan so`ng elementlar qiymatlarini o`lchang va 26.1 jadvalga yozing.
 
26.1 – jadval
 
№ 
I 
U 
R 
P 
n 
A 
V 
Om 
Vt 
ayl/daq 
1 
2 
….. 
Olingan natijalar asosida generatorning xarakteristikasini quring. 
Nazorat savollari: 
 
1.
O`zgarmas tok generatorlari to`g`risida gapirib bering? 
2.
O`zgarmas tok generatorining ilash printsipini tushintiring? 
3.
O`zgarmas tok generatorning turlari? 
4.
O`zgarmas tok generatorlari qayyerlarda qo`llaniladi? 
5.
Parallel qo`zg`atishli o`zgarmas tok generatorning ishlash printsipini 
tushuntiring? 
6.
Ketma - ket qo`zg`atishli o`zgarmas tok generatorning ishlash printsipini 
tushuntiring? 
7.
Aralash qo`zg`atishli o`zgarmas tok generatorning ishlash printsipini 
tushuntiring? 
8.
Mavzu bo`yicha xulosa chiqaring.