Loyihalash mazmuni va ishlab chiqarish asoslari Xom-ashyo, moddalar va tayyor maxsulot tasnifi Texnologik jarayon tasnifi

d=4,5 мм, экструдат d=3,2 мм, Sharsimon d=9,0 мм	641 920 720	375 115 300
14 кг 10,4 Н/мм 45 кг
149/203	Sharsimon d=4,5 мм, Sharsimon d=4,5 мм, Sharsimon d=9,0 мм	166/208	300 375 300	16 кг 14 кг 45 кг
Axens 1-variant	203/250	Sharsimon d=3÷7 мм, экструдат d=3÷4 мм, l=6÷7 мм, Sharsimon d=5–10 мм	670 920 720	345 130 300	12,2 кг 13 Н/мм 30,6 кг
	135/206	Sharsimon d=3÷6 мм, Sharsimon d=3÷7 мм, Sharsimon d=5–10 мм	780 670 720	300 345 300	10,2 кг 12,2 кг 30,6 кг
Anexs 2-variant	203/250	Sharsimon d=3÷7 мм, экструдат d=3÷4 мм, l=6÷7 мм, Sharsimon d=5–10 мм	670 710 720	345 130 300	12,2 кг 10 Н/мм 30,6 кг
	135/206	Sharsimon d=3÷6 мм, Sharsimon d=3÷7 мм, Sharsimon d=5–10 мм	780 670 720	300 345 300	10,2 кг 12,2 кг 30,6 кг
TDK 1-variant	167/223	Sharsimon d=4,0÷ ÷6,3 мм, экструдат d=3,5±1,0 мм, l=5÷10 мм, Sharsimon d=5–10 мм	780 950 800	340 231 273	9 Н/мм 5 Н/мм 7 Н/мм
	166/208	Sharsimon d=4,0÷ ÷6,3 мм Sharsimon d=4,0÷ ÷6,3 мм Sharsimon d=5–10 мм	850 780 800	240 340 273	6 Н/мм 9 Н/мм 75 Н/мм
TDK 2-variant	167/228	Sharsimon d=4,0÷ ÷6,3 мм, экструдат d=3,5± ÷1,0 мм, l=5÷10 мм, Sharsimon d=5–10 мм	780 1000 800	340 170 273	9 Н/мм 6 Н/мм 7 Н/мм
	166/208	Sharsimon d=4,0÷6,3мм, Sharsimon d=4,0÷6,3мм, Sharsimon d=5–10 мм	850 780 800	240 340 273	6 Н/мм 9 Н/мм 7 Н/мм

Texnologik jarayon tasnifi.
Vodorod sulfidini oltingugurtgacha tanlab oksidlanish jarayonlari. Pro-Super Claus usuli bo'yicha oltingugurt ishlab chiqarish quyidagi afzalliklarga ega: oltingugurtni qayta ishlash samaradorligi yuqori, past kapital va operatsion xarajatlar, katta moslashuvchanlik va CO₂ emissiyasini kamaytirish. Bu omillar so'nggi texnologik kontseptsiyalarga va Claus quyruq gazini tozalash uchun yaxshilangan ish oqimlariga ta'sir ko'rsatmoqda. Shunday qilib, "Comprimo" kompaniyasi va Gaz instituti bilan hamkorlikda vodorod sulfidini oltingugurtga to'g'ridan-to'g'ri tanlab oksidlanish bosqichini ta'minlaydigan maxsus katalizator ishtirokida yangi jarayon ishlab chiqildi. SuperClaus jarayoni neft va tabiiy gazni qayta ishlash zavodlaridan H₂S o'z ichiga olgan gazlardan elementar oltingugurtni katalitik yo’l bilan olish uchun ishlab chiqilgan. SuperClaus jarayoni sanoatda 1988 yildan beri qo'llanilmoqda va bugungi kunda 150 dan ortiq yagona litsenziya ostida quvvati 1185 t/kun gacha ish rejimida ishlamoqda. Birinchi va ikkinchi reaktorlarda an'anaviy katalizator mavjud Claus (4-rasm), uchinchisi selektiv oksidlanish katalizatoridir. Klaus zavodining o'zi havo etishmasligi bilan ishlaydi, shuning uchun ikkinchi reaktordan chiqadigan gaz 0,8-3,0 % H₂S. Bu gazga shunday miqdorda havo qo'shiladiki, undagi kislorod miqdori 0,5-2,0% hajm oralig'ida bo'ladi. Keyin aralash uchinchi reaktorga kiradi, u erda katalitik reaksiya sodir bo'ladi, u H₂S ning to'g'ridan-to'g'ri oltingugurtga selektiv qisman oksidlanishi uchun mo'ljallangan maxsus katalizator bilan to'ldiriladi. SuperClaus katalizatori ustida kechadigan reaksiya quyidagin shaklga ega.
H₂S+1/2O₂→S+H₂O
Uchinchi reaktordagi selektiv oksidlanish katalizatori emas
H₂S + 3/2 O₂ ↔ H₂O + SO₂
reaktsiyasini ham, teskarisini ham rivojlantirmaydi va oltingugurtning bug’ bilan reaksiyasi sodir bo’ladi.
3/xSx + 2 H₂O ↔ 2 H₂S + SO₂.
Jarayon ikki yoki uchta konvertorda va birinchisi amalga oshiriladi birinchisiga an'anaviy Klaus katalizatori, ikkinchisiga esa selektiv oksidlanish katalizatori yuklanadi. Jarayonning o'ziga xos xususiyati shundaki stoxiometrikning termal va katalitik oksidlanish bosqichlari H₂S :SO₂ (2:1) kimyoviy nisbati ortiqcha vodorod sulfidi bilan almashtirildi. Bu oxirgi katalitik konvertordan keyin gazdagi SO₂ kontsentratsiyasini kamaytirish imkonini beradi. Konvertatsiya qilinmagan H₂S selektiv oksidlanish reaktoriga kiradi. Vodorod sulfidining oksidlanishi uchun havo ikki oqim bilan ta'minlanadi, ularning asosiysi reaksiya pechiga beriladi. Termal ustida bosqichda, vodorod sulfidi kislorod etishmasligi bilan yonib ketadi va oxirgi katalitik konvertordan chiqadigan gaz 0,8-3,0% H₂S ni o'z ichiga oladi. Bu gazga selektiv oksidlanish uchun havo qo'shiladi. "SuperClaus 99" jarayonida oltingugurtni olish darajasi boshida an'anaviy Claus jarayonining texnologik bosqichlari 1-2% past, ammo bu pasayish selektiv oksidlanish bosqichida qoplanadi va jami ekstraktsiya darajasi 99,1% ga etadi. "SuperClaus 99" jarayoni ikkalasida ham qo'llanilishi mumkin qurilayotgan va mavjud Klaus zavodlarida jarayon va asboblarning soddaligi (qurilmalar an'anaviy karbonli po'lat) rekonstruksiya qilish uchun qo'shimcha kapital qo'yilmalar ahamiyatsiz: mavjud uch bosqichli zavod uchun xarajatlar umumiy boshlang'ich xarajatlarning 5%, ikki bosqichli zavod uchun 17% ("SuperClaus 99"). 3-jadval. O'rnatish uchun energiya xarajatlarini ko'rsatadi sutkada 100 t oltingugurt va manba gazidagi tarkibga ega 93 hajm% H₂S. Ta'riflangan jarayonning afzalligi - bu imkoniyat oz miqdorda vodorod sulfidining oksidlanishi uchun havo bering jarayonni boshqarishni soddalashtiradigan stoxiometriya bilan solishtirganda reaksiya aralashmasining tarkibi va oqim tezligidagi tebranishlar sharoitida. 4-jadvalda. Oltingugurtni qayta ishlash darajasi to'g'risidagi ma'lumotlar ko'rsatilgan. tsesse Klaus va "SuperKlaus 99".

3-Jadval. Kuniga 100 tonna oltingugurt ishlab chiqarish quvvatiga ega zavod uchun energiya xarajatlari.

Energiya resurslari turlari	Sarf	Ishlab chiqarish
Past bosimli bug ', t/s	-	3.3
O'rtacha bosimli bug ', t/s	-	10.2
Elektr quvvati, kVt	220	-
Yoqilg'i gazi, t/soat	0.12	-
Ozuqa suvi, t/soat	13.5	-
Past bosimli bug '(o'rnatish isitish), t / soat	0.4	-

4-Jadval. Kislota gazlarining oksidlanishida oltingugurtni olish darajasi.

Ko’rsatkichlar	Klaus	Super-Klaus 99
Pechga beriladigan havo sarfi, %	100	96.2
Katalitik oksidlanish bosqichida oltingugurtni olish darajasi, %	96.7	95.7
Texnologik gaz tarkibi,%: H2S ,SO2	2.2 1.1	4 0.3
Tanlangan oksidlanish bosqichida oltingugurtni olish darajasi, %	-	3.6
Oltingugurtning bug’ shaklidagi yo'qotishlari, %	0.2	0.2
Oltingugurtning umumiy olinishi, %	96.5	99.1

"Start-Catalyst" (SK) kompaniyasi jarayonlari, shuningdek biz Jacobs-Comprimo, reaksiya orqali vodorod sulfidini oltingugurtga tanlab oksidlanish uchun geterogen katalizatorlardan foydalanishga asoslangan
H₂S+1/2O₂→S+H₂O
SCni davolashdan keyingi jarayonlarda xarajatlarni kamaytirish bir vaqtning o'zida aks ettiradi jarayonning moddiy va kapital zichligini aniqlaydigan katalitik faollikning asosiy xarakteristikalari bo'yicha SC katalizatorlarining afzalliklari. SC ning to'g'ridan-to'g'ri oksidlanishi uchun katalizatorlarda vodorod sulfidi oksidlanishining samaradorligi to'g'risidagi ma'lumotlar, V.I. nomidagi Kataliz instituti. G.K. Boreskov SB RAS (IC SB RAS) va Jacobs-Comprimo. Katalizatordagi yuk 6000 soatgacha - 1 gacha, bu H₂S oksidlanish katalizatorlari uchun ma'lum bo'lgan yukdan 2-5 baravar yuqori. (4-rasm).
Vodorod sulfidining konversiya darajasini solishtirish (H₂S konversiyasi,%) va Klaus jarayoniga nisbatan desulfurizatsiya jarayonlarining kapital xarajatlari (Klaus-jarayonining CAPEX ga nisbatan desulfurizatsiya jarayonlarining CAPEX, %).

SC ning to'g'ridan-to'g'ri oksidlanishi uchun katalizatorlar kamayishi aniqlandivodorod sulfid konsentratsiyasi 1 ppm gacha, 10-3 ppm. Vodorod sulfidining bevosita oksidlanishi uchun katalizator hozirda. Men 48 000 Nm3 / soat quvvatga ega Klaus quyruq gazini tozalashda 3 yildan ortiq ishladim va 2013 yilda katalizator almashtirildi. Shunday qilib, [9] mualliflari ta'kidlaganidek, katalizatorlar vodorod sulfidini oltingugurtga to'g'ridan-to'g'ri oksidlanish va tozalashdan keyingi texnologiyalar 98,0 va 99,5% H₂S ga ega bo'lgan chiqindi gazlar Super Claus®, EUROCLAUS® (Jacobs-Comprimo, AQSH) jarayonlarining analoglari, shuningdek, analoglari yo'q 99,9999% H₂S dan foydalanish.

4-rasm. Superclaus-99 jarayoning texnologik sxemasi.